در واپسین روزهای ماه مبارک رمضان یعنی ماه رحمت، مغفرت و برکت باید توجه داشت که این ماه با تمام خیرات و برکاتش همچنان ادامه دارد، زیرا در روایت مشهور پیامبر(ص) خواندیم درهای آسمان از روز اول ماه رمضان باز می‌شود و تا آخر همین طور باقی می‌ماند. در این بین شاید عده‌ای تصور کنند با پایان لیالی قدر از شدت مناجات و نیایش با خداوند کاسته می‌شود، این در حالی است که اهل‌بیت(ع) مراقبتشان نسبت به دهه پایانی ماه مبارک رمضان بیش از سایر ایام و شب‌های این ماه پر برکت می‌شد.

به عنوان مثال امام رضا(ع) در روایتی فرمود:

پدرم در دهه آخر ماه رمضان در هر شب بیست رکعت به نمازهاى مستحبّى شب‌هاى ماه رمضان مى‏‌افزود؛ کانَ أَبى علیه ‏السلام یَزیدُ فى الْعَشْرِ الأَواخِرِ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ فى کُّلِ لَیْلَةٍ عِشْرینَ رَکْعَةً» (قرب‌الاسناد، ص353)
از سوی دیگر ادعیه وارده در دهه آخر ماه مبارک رمضان نشان از اهمیت روزهای پایانی آن دارد.

امام صادق(ع) در این زمینه فرمود: در دهه آخر ماه رمضان در هر شب بگو:

«أَعُوذُ بِجَلَالِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ أَنْ یَنْقَضِیَ عَنِّی شَهْرُ رَمَضَانَ أَوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِی ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَةٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیْهِ؛ (خدایا) به جلال ذات کریم تو پناه مى‌‏برم از اینکه ماه رمضان از من منقضى شود، یا فجر از همین شب من طلوع کند، در حالى که تو را بر گردن من مسئولیتى یا گناهى باشد، که مرا به علت آن عذاب فرمایی»

.tasnimnews.com

مرحوم میرزا اسماعیل دولابی می فرمود: جیب‌بری اول راه است! لذا مواظب باشید که رخت‌هایتان را تا من اینجایم از تن نکنید، زیرا همین که بکنید جیبتان را می‌زنم. البته اگر پیش از این نزده باشم! من جیب همه را زده‌ام و کسی جیب ندارد! دو جیب هست که در پهلوهای بدن است و آن معرکه است. آن نفس است. اَعدی عدوِّکَ کجاست؟ بینَ جَنبَیکَ. نفس انسان در وسط دو جیب است. شما جیب دارید – می‌دانم! چهل جیب دارید. در پیراهن، شلوار و جاهای دیگر؛ من همه را گشته‌ام. هر جا جیب دیدم دو تا بود، یکی این طرف و یکی آن طرف.

اما دو جیب است که آن را خدا گذاشته است و در وسط آن نفس انسان قرار دارد. جیب‌های این طرف و آن طرف برای راه گم کردن است. اصل در وسط است که نفس انسان است. اعدی عدوِّکَ نفسُکَ التی بینَ جنبَیکَ. همسایه دل انسان است. مال گِل است. دل صحیح و سالم و قشنگ، متعلق به خدا و پیامبر(ص) و امام(ع) است. وقتی به کسی که بیچاره است، به کسی که کافر است یا به حیوان، رحم می‌کنی؛ مال خداست. وقتی با کسی دشمن می‌شوی که دشمن اهل بیت(ع) و عزیزان خداست، این متعلق به دلت وممدوح خداست.

هر کاری از دل بر می‌آید؛ مال خداست. همین که ابرو اخم می‌کند، جزا می‌نویسند – باز هم که می‌شود و می‌خندد، جزا می‌نویسند. چرا این دل همه کارش خوب است؟ اما نفس هر کاری که می‌کند هباه منثوراً است. همه‌اش کلک می‌زند و اخم هم می‌کند. اما هر چه عمل می‌کند هباءً منصوراً است و «هیچ» می‌شود. بدن هیچ چیزش قبول نیست، بیهوده از او باور نکن. مرتب دولا و راست می‌شود؟، در حالی که اصل کاری، روح است. اما باز، این خراب می‌کند. برای یک دولا و راست شدن، الاغ نفس، همه چیز را به جیب می‌زند – با خیالش که بازار دنیا مال اوست. راکب او که رویش سوار است قیمت دارد؛ اما الاغ، آن چنان خودنمایی می‌کند که کم ‌کم می‌خواهد سوار صاحب خود شود.

نفس، همان الاغ زیر پای آدمی است که سرش را این سو و آن سو می‌کند و وقتی یک کمی آن را تیمار می‌کنید و به پالانش اهمیت می‌دهید، سوار آدمی می‌شود. تا وقتی که من سوار آن بودم بُراق بود، با آن عرش می‌رفتم. وقتی که او سوار شد، الاغ است.

کتاب طوبی محبت؛ جلد چهارم - ص 69مجلس حاج محمد اسماعیل دولابی

… .هر کسی در رضای الهی باشد سه خصلت شکر،‌ ذکر و محبت در او وجود دارد. هر طور که برایش پیش آید راضی می‌شود، نمی‌گوید چرا برای من این پیش آمد؟! خیر، شکر نعمت الهی را می‌کند؛ چه به ظاهر این نعمت کم یا زیاد باشد، در هر حال شاکر است. کمیّت نعمت مهم نیست.

«وَ لا تَجْعَلْ لِلشَّیْطَانِ فِیهِ عَلَیَّ سَبِیلاً»؛ خدایا کاری کن که شیطان بر من مسلط نشود، مگر ما چه می‌کنیم که شیطان بر انسان مسلط می‌شود؟

اولین نکته، غفلت است. اگر انسان غافل شود راه را برای تسلط شیطان باز می‌کند.

دوم؛ سبک شمردن اوامر الهی از سوی انسان

سوم؛ انسان واجبات الهی را به خوبی انجام ندهد

چهارم؛ باور به این نداشته باشد که گناه عامل تسلط شیطان بر انسان می‌شود؛ از یک طرف کارهای خیر را انجام می‌دهد و از طرف دیگر، گناه هم می‌کند… . 

آیت‌الله روح‌الله قرهی مدیر مدرسه علمیه امام مهدی(عج) و از اساتید اخلاق / .parsnews.com

قرآن درباره پیوند مکتبی فرموده است: «فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوها فَدَمْدَمَ عَلَيْهِمْ رَبُّهُمْ بِذَنْبِهِمْ فَسَوَّاه(شمس/14)» و باید گفت با آنکه ناقه صالح را یک نفر کشت ولی قرآن، قاتلان ناقه را جمع آورده و یا در جایی دیگر بیان می کند که شما یهودی ها انبیاء را کشتید؛ در حالی که پیامبران گذشته منظور است؛ ولی از آنجا که آنها به این کار اجدادشان راضی اند، شریک هستند.
حجت الاسلام و المسلمین قرائتی درباره اهمیت الگوگیری از معصومان(ع)، اضافه کرد: اگر چهارده معصوم(ع) همه مرد بودند، دیگر کسی نمی توانست برای زنها در امر خانه داری، فرزندداری و همسرداری الگویی مناسب معرفی کند.
وی در بخش دیگر سخنانش با بیان اینکه کشف، استخراج، ذوب، قطعه سازی و اتصال قطعات یعنی مراحل خودرو سازی را می توان برای استعدادهای مختلف بکار گرفت، با اشاره به اینکه نباید کارها و درس ها را به صورتی اداری و کارمندی انجام داد، اظهار کرد: یکی از توفیقات بنده این بود که معاون وزیر بودم ولی «اداری» و کارمند نشدم.
حجت الاسلام و المسلمین قرائتی با بیان اینکه نباید خودباخته مدرک بود، بر حمایت از طلاب مستعد در تبلیغ تاکید و خاطر نشان کرد: باید برای این دست از افراد کار ویژه ای در نظر گرفت./ حوزه

اگر بناست جوانان عزیز از ماه رمضان و شب‌های قدر بهره‌وری خوبی کنند باید مراقب این چند دام شیطانی باشند:

1- غفلت از یاد خدا؛

شیطان با وسوسه کردن انسان و مشغول شدن به موارد غیر ضروری خصوصاً برای نسل جوان سعی می‌کند آن‌ها را از یاد خدا غافل کند.

۲- هواپرستی؛

نکته‌ای که غالب جوانان علاوه بر غفلت از خدا آن‌ها را از خالق مهربانشان دور می‌کند مسأله هوس بازی و به دنبال خوشی‌های زودگذر رفتن است.

شیطان با وسوسه قرار دادن قلب آن‌ها، وعده توبه را به پیری موکول می‌کند در حالی که شاهد هستیم قبرستان‌ها مملو از مزار جوانانی است که پیران برای آن‌ها فاتحه می‌خوانند! پس مرگ دست خداست اما شیطان به دنبال وسوسه جوانان است و آن‌ها را با چنین آرزوهای دور و درازی فریب می‌دهد.

۳- شرکت در مجالس آلوده به گناه؛

با اینکه در مکتب اسلام انسان برای حفظ کرامت خود و عدم تبعیت شیطان، باید مجلس گناه را ترک کند. اما چون گناه کردن برای گناه‌کار لذت بخش بوده و این لذت هم زودگذر است، حاضر به ترک مجلسی که اعمال ناشایست در آن انجام می‌شود نیست و این تزئين کردن گناه نیز کار شیطان است.

۴- دروغ؛

در روایات اسلامی یکی از گناهان کبیره دروغ است. تا جایی که پیشوای یازدهم حضرت امام حسن عسکری(ع) می‌فرمایند؛ «تمام پلیدی‌ها در اتاقی قرار داده شده و کلید آن دروغ است».(۳)

وقتی جوان عادت به دروغ‌گویی پیدا کرد مابقی گناهان را نیز انجام خواهد داد و توفیق ذکر الهی را با زبانی که معصیت خداوند را انجام داد از وی سلب می‌شود؛ پس شیطان مسئول زینت گناه است تا بتواند فرد دروغ‌گو را از ذکر الهی باز دارد.

۵- نگاه؛

چشم یکی از اعضای بدن است که اگر کنترل نشود، چنان خیانتی به انسان می‌کند که گاهی اگر تمام دوستان یک جوان همت کنند تا به او خیانت کنند نمی‌توانند خیانتی مانند چشم او به وی انجام دهند. که در این رابطه امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) می‌فرمایند؛ «العیون مصائدالشيطان» یعنی «.چشم‌ها کمینگاه‌های شیطان هستند». (۴)

همچنین حضرت امام جعفر صادق(ع) در همین خصوص بیان می‌کنند که «النظر سهم من سهام ابلیس وکم نظرة أورثت حسرة طویله» یعنی «نگاه تیری از تیرهای شیطان است و چه‌بسا نگاهی که موجب حسرت و ندامت دائمی باشد».

متأسفانه علاوه بر مفاسدی که نتیجه نگاه حرام در جامعه هستند مشاهده می‌کنیم، در شب قدر که شب ارتباط با حجت حی موجود در عصر ما، حضرت مهدی(عج) است عده‌ای از جوانان فقط در خیابان‌ها پرسه می‌زنند و یا به شوخی و خنده آن را سپری می‌کنند! حال آنکه زمین و آسمان داغدار شهادت ارکان هدایت الهی حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) است.

شب قدر، شبی است که مقدرات یک‌ساله انسان بسته خواهد شد اما برخی بدون توجه به چشم که کمین گاه شیطان است و زبان که محل خروج تفکرات انسان است، آن شب را با بی‌توجهی سپری می‌کنند.

پس راه‌حل نکات مطرح شده این است مادامی که یک جوان غرایز و تمایلات خود را تعدیل ننماید و از اراده قوی خود برای دفع شیطان استفاده نکند، نه تنها توفیق بهره‌وری از ماه مبارک رمضان و لیالی قدر، بلکه توفیق استفاده از دیگر فرصت‌های سال را برای راه‌یابی به رحمت و مغفرت الهی به دست نخواهد آورد.

پاورقی؛

(۳): تفسیر نمونه،ج۱۱،ص۴۱۳

(۴): غررالحکم،ج۱،ص۲۳۵

(۵): بحالانوار،ج۱۰۴،ص۲۲۷

یادداشت از؛ حجت الاسلام شریعت شوشتری

قَالَ امیرالمؤمنین(ع): «عَجِبْتُ لِمَنْ يَقْنَطُ وَ مَعَهُ الِاسْتِغْفَار»

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: در شگفتم از کسی که استغفار بلد است و نا امید می شود!

 نهج البلاغه صبحی صالح، ص482

 فعل مرا دیدی ولی چیزی نگفتی

بنده همان بنده ، خدا مثل همیشه

از ما توسل از تو لطف و دست گیری

آقا همان آقا ، گدا مثل همیشه

***

ممنون از اینکه دست ما را رو نکردی

مثل همیشه باز هم ستار بودی

چه خوب شد در معصیت مرگم نیامد

ممنون از اینکه باز با ما یار بودی

***

با این گناهانی که من انجام دادم

باور نمیکردم که دستم را بگیری

تو آن قدر لطف و کرامت پیشه ای که

روزی هزاران بار توبه میپذیری

علی اکبر لطیفیان

ghasemiyoon.ir