اشتباه بزرگ والدین

بسیاري از مشکلات به خود پدرها و مادرها برمی گردد. زیرا رفتار و گفتارمان در رابطه با بچه ها

با تحکم و تأکید همراه است. هیچوقت در کنار بچه ها قرار نگرفته ایم و با آنها نمی نشینیم، از آنها

نمی پرسیم چه می گویند و چه می خواهند و احیاناً چه مشکلی دارند؟ هیچوقت رشد و بلوغ

فکري، اطلاعات و آگاهی آنها را باور نداریم و فکر نمی کنیم بچه ها هم می توانند صاحب نظر

باشند. همیشه فکر کرده ایم که این ما هستیم که بیشتر از آنها می دانیم و باید به آنها بیاموزیم در

حالی که شرایطی پیش می آید که ما هم باید از آنها چیزي یاد بگیریم. خلاصه این که

، نه خودمان را

به درستی می شناسیم نه آنها را و نه ضرورت ها را.

بعضی از والدین برداشتهاي غلط از روان شناسی دارند.

بعضی از والدین به غلط چنین می پندارند که لازمۀ عقده اي نشدن فرزندانشان این است که آنان را

به حال خود واگذارند. این دسته از والدین اغلب سبک تربیتی سهل گیرانه را پیش گرفته و از امر و

نهی به فرزندان و جدیت در برابر آنان غفلت ورزیده اند. اینان آزادي بی حدي را به فرزندان خویش

داده و از مشخصکردن انتظارات تربیتی خود غافل مانده اند. نتیجۀ آشکار این سبک تربیتی، غفلت

والدین از آموزش و انتقال ارزش هاي حاکم بر جامعه به فرزندان خویش است. اینگونه والدین

متأسفانه از سبک تربیتی دقیق و صحیح تري به نام سبک تربیتی قاطع و اطمینان بخش که لازمۀ آن

داشتن انتظارات مشخصاز فرزندان، وقت گذاشتن براي آنان و محبت و نوازش بی دریغ است،

غفلت ورزیده اند. آنان اگر این روش تربیتی را پیشه می ساختند مطمئناً در انتقال ارزش هاي

فرهنگی و تربیتی جامعه به فرزندان خویش کمتر دچار مشکل می شدند و فرزندانشان از یک سو

احساس آرامش و آسایش می کردند و از سوي دیگر ارزش هاي جامعه را درونی می ساختند.

بزرگترین اشتباه والدین و مدیران

گاهی اوقات والدین به این فکر می افتند، حالا که بچه ها بزرگ شده اند و تمام ابزار قدرت براي

کنترل آنها از دست رفته، بهتر است به تهدیدشان بپردازند. نظیر اینکه بگویند: تا وقتی در خانۀ من

هستی، باید از قوانین من پیروي کنی. اگر نمی توانی، فوراً باید خانه را ترك کنی و از اینجا بیرون

بروي، این والدین تهدیدشان را به جایی می رسانند که بعداً باید هزینه گزافی(ترك خانه و خانواده

توسط نوجوان) بپردازند. شرایط مشابهی نیز در مدرسه هاي ما وجود دارد که تقریباً برنامه اي جهانی

است و آن، تهدید به اخراج موقت یا دائم دانش آموز از مدرسه است تا به این وسیله شاگردان

خاطی و ناسازگار را تحت کنترل در آورند. زمانی که این تهدید مؤثر واقع نمی شود و دانش آموزان

در برابر کنترل شدن، مقاومت می کنند (همانطور که شاهد آن بوده و هستیم)، مدیران مدرسه در

چاهی که خودشان کنده اند، می افتند. اینگونه مدیران باید از اخراج دائم یا موقت شاگردان اجتناب

کنند، زیرا هر چه تهدیدها بیشتر شود، بیزاري شاگرد از مدرسه و فعالیت هاي درسی هم بیشتر

خواهد شد و بیشتر از مدرسه فراري می شوند.

تمام خواسته هاي فرزندتان را تامین نکنید.

این آرزوي هر پدر و مادري است که شاهد موفقیت هاي تحصیلی فرزندشان باشند. با وجود این،

گاهی اوقات این بهترین آرزو، مسیري اشتباه را طی می کند. در واقع تلاش براي فراهم کردن

امکانات مناسب براي فرزندان، استرس را بر خانواده حاکم می کند. یکی از رایج ترین اشتباهات

والدین این است که می خواهند هر چیزي را براي فرزندان خود فراهم کنند. براي آنها بسیار دردناك

است که ببینند فرزندشان براي برطرف کردن نیاز خود به زحمت افتاده است. اما باید به خاطر داشت

اگر آنها سختی نکشند هرگز یاد نخواهند گرفت که چگونه از چالش ها و مشکلات با موفقیت

عبورکنند.

ضرر آزادي بیش از حد، به اندازة محدودیتهاي بی مورد و غیرمنطقی است.

ضرر آزادي بیش از حد، به اندازة محدودیتهاي بی مورد و غیرمنطقی است که به هر حال همچون

زخمی چرکی ، زمانی سرباز خواهد کرد. اگر خانواده از ترس اینکه مبادا فرزندش اشتباهی مرتکب

شود امکان هر تجربه اي را از او گرفته و همچون کودکی خردسال با نوجوان خود رفتار کند، اعتماد

به نفس را براي او معنی نکرده است؟ نوجوانی که همیشه با محدودیت رفتاري مواجه بوده و

فرصتی براي رشد اجتماعی بدست نیاورده، اگر با وضعیتی چون شکست یا عدم توفیق در کارها

روبرو شد چه واکنشی از خود نشان خواهد داد؟ او تحت هیچ شرایطی تصمیم گیري و برخورد با

مشکلات را تجربه نکرده است و طبیعی است که نه تنها در زمان حال بلکه در آینده نیز به جاي

تجربه اندوزي و قرار گرفتن در جریان مواجه زندگی، به دنبال یک حامی، یک نکتۀ اتکا و و ساحلی

امن و آرام خواهد بود چنین نوجوانانی تغییر را به ندرت می پذیرند و همیشه سعی در حفظ

وضعیت با ثبات دارند و آیا چنین کسی در دنیاي سراسر تغییر و تحول امروزي که هر لحظه، حادثه

اي ثبات را بر هم زده و دگرگونی هاي کلی یا جزئی را سبب می شود جایی براي موفقیت و

کامیابی خواهد داشت؟

در قضاوت خود، نسبت به فرزندانتان تجدید نظر کنید.

مورد ارزیابی قرار می « مطیع نبودن » یا « مطیع بودن » برخی از والدین رفتار فرزند خود را از نظر

مورد قضاوت قرار « شکست تحصیلی » یا « موفقیت تحصیلی » دهند، برخی دیگر کودك را به حسب

می دهند و پاره اي از اولیاء، فرزندان خویش را صرفاً به حسب نظم و انضباط یا بهداشت جسمی

« کل » مورد ارزیابی قرار می دهند؟ اما اگر بدانند که فرزندشان به غیر از موارد ذکر شده به عنوان یک

و واجد همۀ ابعاد روانی، عاطفی، اجتماعی، « شخصیت همه جانبه » یک « یک واحد یکپارچه »

اخلاقی، اعتقادي، علمی، جسمانی، عقلانی و.. است. آنگاه بهتر، کامل تر و واقعی تر می توانند رفتار

فرزند خود را مورد قضاوت قرار دهند.

گاهی خود را از صحنۀ تربیت کنار بکشید.

براي بهتر شکل دادن شخصیت کودك، بهتر است در مواقعی حساب شده خود را از صحنۀ تربیت

کنار بکشیم تا فرزندمان خود را در خود بیابد و کمتر تحت تأثیر دخالت هاي ما، خود را فراموش

کند؟

فرزندان خود را مستقل تربیت کنید.

اگر می دانستیم در چه شرایطی دخالت نکنیم، در چه شرایطی امر و نهی نکنیم و در چه شرایطی

راهنمایی نکنیم و نگذاریم فرزندمان به دخالت و راهنمایی و کمک رسانی ما عادت کند خیلی به

استقلال، خودکفایی و خودگردانی او کمک می کردیم؟

روشهاي تربیتی قابل تعمیم نیستند.

روشهاي تربیتی، نسخه هایی از پیش تعیین شده نیستند که براي هر کسی و با هر مشکلی بتوان آن را

تجویز کرد؟ بلکه نوع روشهاي تربیتی در موقعیت هاي خاصو منحصر به فرد باید خلق و ابداع

شود و هیچ فرمول از پیش تعیین شده اي که بتوان به ضرورت قالبی براي اصلاح یا تغییر رفتار از

آن سود جست وجود ندارد.

ضمناً روش تربیتی مؤثر در مورد یک کودك ممکن است براي کودك دیگر آسیب زا باشد و حتی

یک روش تربیتی که امروز براي یک کودك مفید است، براي همان کودك در فرداي آن روز مضر

باشد و آنچه در محیط و موقعیت اجتماعی و عاطفی یک کودك مفید و مناسب است ممکن است

براي کودکی دیگر با محیط و موقعیت دیگر مناسب نباشد؟

به فرزندتان بفهمانید هر کس مسئول کار خودش است.

اگر بتوانیم قدري بی تفاوت باشیم (به طور مصلحتی) و این احساس را در فرزندان خود به وجود

آوریم که هر کس مسؤول کار خودش می باشد و هیچ اتکا و پشتوانه اي غیر از توانایی ها،

مسئولیتها و پشتکارهاي خودش وجود ندارد، خیلی به مسئولیت پذیري و حس خودکفایی او یاري

رسانده ایم.

و بی تفاوتی مصلحتی (غیرمستقیم و پنهان) از جانب اولیاء منجر به پرورش و شکوفایی حس

مسئولیت و رفع بی تفاوتی هاي فرزند نسبت به تکالیف و وظایف سنی او می شود.

ناکامی فرزندتان را تحمل کنید.

اگر بتوانیم ناکامی، محرومیت و رنج فرزندانمان را تحمل کنیم خیلی به مقاومت روحی، فضیلت

معنوي و مناعت طبع آنها کمک کرده ایم.

کودکتان را به دوست داشتن مجبور نکنید.

اگر قبل از اینکه کودك چیزي را دوست بدارد او را به دوست داشتن آن وادار نکنیم خیلی به

محبوبیت آن چیز نزد کودك کمک کرده ایم، زیرا غالباً آدمی از هر آنچه به آن اجبارش کنند دوري

می جوید، ولی به عکس اگر از ابتدا خود کودك به طور طبیعی و خود انگیخته و بر اساس تمایل

درونی به چیزي گرایش یابد، رغبتش به آن بیشتر می گردد.

فرزندتان را دیندار بار بیاورید.

اگر بخواهید فرزندانتان دیندار و دین دوست بار آیند باید از ناحیۀ میل و رغبت آنها وارد شوید و

اگر آنها را بیش از حد و فراتر از اقتضاي سنی شان به امور دینی مجبور کنید نتیجۀ معکوس خواهید

گرفت.

خودتان را تربیت کنید تا کودکانتان تربیت شوند.

فقط و فقط آدم، آدم را تربیت می کند و قبل از آنکه به خود جرأت دهیم انسانی را تربیت نماییم

باید خودمان را به خوبی تربیت کرده باشیم و زبان رفتار، رساتر از زبان دهان براي رسیدن پیامهاي

تربیتی است.

تربیت به معناي رام کردن نیست.

چقدر از مفهوم تربیت دور شده ایم و اگر بدانیم که « رام کردن » اگر تصور کنیم تربیت کردن یعنی

تربیت کردن یعنی تزیین کردن شخصیت بیرونی و چهرة ظاهري کودك، چقدر از تربیت درونی

غفلت کرده ایم.

کودکتان را با آرامی با رنجهاي بزرگ آشنا کنید.

براي اینکه کودك سعادت و لذت بزرگ را درك نماید باید با رنج هاي بزرگتر آشنا شود.

فرزندان باید تلخی ناکامی را درك کنند.

براي اینکه کودك، لذت کامیابی را بفهمند باید تلخی ناکامی را درك کند و کودکان ما هنوز یاد

نگرفته اندکه به حوادث آنگونه نگاه کنند که تلخ ترین و دردناك ترین آنها را هشیار کننده و پرورش

دهندة شخصیت خویش بدانند.

کاري کنید که فرزند احساس مفید بودن کند.

لازمۀ موفقیت این است که کودك در میان همگنان خود احساس مفید بودن کند و این احساس که

باید در محیط طبیعی و در خلال بازیهاي گروهی و فعالیت هاي دسته جمعی خلق شود، چیزي

نیست که به طور تصنعی به او تزریق کنیم.

کودکتان را دین زده نکنید.

کودك آدمی، دینی تر از خود آدمی است، اما تربیت تحمیلی و تصنعی بزرگسالان او را از دین، دل

زده می کند و میزان اعتقاد و باور ایمانی کودك به خداوند بسته به میزان اعتقاد و ایمان قلبی پدر و

مادر به خداوند است.

با عمل تربیت کنید نه فقط با زبان

پدران و مادران خوب، اما بی علم، غالباً فرزندان خوب داشته اند، البته آنجا که وجود پدر و مادر

حرف می زده است نه زبانش و همچنین پدران و مادران متدین و عالم، بعضاً فرزندانی شرور و بی

ایمان داشته اند، البته آنجا که فقط زبان حرف می زده است و وجود تظاهري بیش نبوده است