از مهم‎ترین عواملی که از زنان و مردان شخصیتی برجسته می‎سازد، هنر همسرداری و تربیت صحیح فرزندان است؛ تأثیر و تأکید این دو موضوع به قدری حساس است که بخش عمده‎ای از روایات اهل عترت(علیهم السلام) درباره خانواده را به خود اختصاص داده است و این به دلیل حساسیت بالای این دو امر حساس و خطیر است. بنابراین اگر بانوان در سایر عرصه‎های اجتماعی موفق باشند، اما به این دو عامل پایبند نباشند، رسالت واقعی خود را انجام نداده‎اند و به زودی اثرات منفی آن را در زندگی مشاهده خواهند کرد.

در این بین وظیفه مردان نسبت به هنر همسرداری به مراتب حساس‌تر از زنان است و آن به دلیل روحیه حساسی است که بانوان دارند. امیرالمؤمنین(ع) در بیانی فرمود: «فَدارَها عَلی کُلِ حالٍ و أحسنَ الصُّحبة لَها فَیَصفُو عیشَک; همیشه با همسرت مدارا کن، و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت باصفا شود.» (مکارم الاخلاق، ص 218)

قال النبی (ص) إِذَا كَانَتْ لَيْلَةُ الْفِطْرِ وَ هِيَ تُسَمَّى لَيْلَةَ الْجَوَائِزِ أَعْطَى اللَّهُ الْعَالَمِينَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ فَإِذَا كَانَتْ غَدَاةُ يَوْمِ الْفِطْرِ بَعَثَ اللَّهُ الْمَلَائِكَةَ فِي كُلِّ الْبِلَادِ- فَيَهْبِطُونَ إِلَى الْأَرْضِ وَ يَقِفُونَ عَلَى أَفْوَاهِ السِّكَكِ فَيَقُولُونَ يَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ اخْرُجُوا إِلَى رَبٍّ كَرِيمٍ يُعْطِي الْجَزِيلَ وَ يَغْفِرُ الْعَظِيمَ.  

پیامبر فرمودند:  چون شب عيد فطر كه شب جوائز نام دارد فرا رسد خداوند پاداش عمل ‏كنندگان را بدون حساب و شمارش ببخشد. و چون صبح روز عيد فرا رسد خداوند، فرشتگان را در تمام شهرها فرو می فرستد، پس در زمين فرود آيند و سر كوچه و گذرها بايستند و گويند: اى امّت محمّد بسوى پروردگار كريم براى نماز عيد بيرون شويد كه او پاداش فراوان دهد، و گناهان بزرگ را بيامرزد.

أمالي المفيد، ص: 232

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ مِنْ تَمَامِ الصَّوْمِ إِعْطَاءُ الزَّكَاةِ يَعْنِي الْفِطْرَةَ كَمَا أَنَّ الصَّلَاةَ عَلَى النَّبِيِّ (ص) مِنْ تَمَامِ الصَّلَاةِ.

امام صادق علیه السلام فرمودند: تکمیل روزه به پرداخت زکاه فطره است همچنان که صلوات برپیامبر(ص) کمال نماز است.

وسائل الشیعه ج6ص 221

قال امیر المومنین «علیه السلام» أَسْعَدُ النَّاسِ مَنْ تَرَكَ لَذَّةً فَانِيَةً لِلَذَّةٍ بَاقِيَةٍ  

امیر المومنین علی علیه السلام فرمودند : نيك بخت‏‌ترين مردم كسى است كه لذت گذرا را به خاطر لذت ماندگار ترک کند.

 تصنيف غرر الحكم و درر الكلم حدیث 3218

قَالَ امیرالمؤمنین(ع): «عَجِبْتُ لِمَنْ يَقْنَطُ وَ مَعَهُ الِاسْتِغْفَار»

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: در شگفتم از کسی که استغفار بلد است و نا امید می شود!

 نهج البلاغه صبحی صالح، ص482

امام علی (ع)در نامه 68 کتاب شریف نهج البلاغه به سلمان فارسی در مورد برخورد با دنیا می فرماید:

این دنیا همانند مار است که چون دست بر او کشند ، نرم آید ، ولى زهرش کشنده است . از هر چه در این دنیا شادمانت مى دارد ، رخ برتاب . زیرا اندکى از آن با تو همراه ماند . 
 
امام در ادامه این نامه کوتاه به سلمان خاطرنشان می سازد:اندوه دنیا از دل به در کن ، زیرا به جدایى دنیا از خود یقین دارى .

هر چه انس تو به دنیا افزون شود باید که بیشتر از آن حذر کنى . زیرا دنیا دار ، هر گاه به شادمانیى دلبستگى یابد ، دنیا او را از آن شادمانى به بلایى مى  کشاند . و هر گاه انس گرفتنش موجب آرمیدن گردد او را از آن حال به ترس و هراس مى  افکند .

.afkarnews.ir
 

قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع إِنَّ فِي الْجَنَّةِ لَشَجَرَةً يَخْرُجُ مِنْ أَعْلَاهَا الْحُلَلُ وَ مِنْ أَسْفَلِهَا خَيْلٌ عَتَاقٌ مُسْرَجَةٌ مُلْجَمَةٌ ذَوَاتُ أَجْنِحَةٍ لَا تَرُوثُ وَ لَا تَبُولُ فَيَرْكَبُهَا أَوْلِيَاءُ اللَّهِ فَتَطِيرُ بِهِمْ فِي الْجَنَّةِ حَيْثُ شَاءُوا فَيَقُولُ الَّذِينَ أَسْفَلَ مِنْهُمْ يَا رَبَّنَا مَا بَلَغَ بِعِبَادِكَ هَذِهِ الْكَرَامَةَ فَيَقُولُ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنَّهُمْ كَانُوا يَقُومُونَ اللَّيْلَ وَ لَا يَنَامُونَ وَ يَصُومُونَ النَّهَارَ وَ لَا يَأْكُلُونَ وَ يُجَاهِدُونَ الْعَدُوَّ وَ لَا يَجْبُنُونَ وَ يَتَصَدَّقُونَ وَ لَا يَبْخَلُونَ

 امير المؤمنين (ع) فرمودند: در بهشت درختى است كه از بالايش جامه های زیبا بر می آید و از پائينش اسبان زين شده و مهاردار  و بال دار كه نه فضولاتی دارند و نه بول می کنند، اولياء خدا بر آن سوار می شوند و در بهشت هر جا که می خواهند پرواز می كنند و آنان كه در درجه پست تری هستند می گويند پروردگارا اين بندگانت از كجا به اين كرامت رسيدند؟ خداى جل جلاله فرمايد اينها بودند كه شب عبادت مي كردند و روزها روزه بودند و نمي خوردند و با دشمن جهاد مي كردند و نمي ترسيدند و صدقه مي دادند و بخيل نبودند.

 أمالي الصدوق، ص: 292

من در مورد برادری به شما خبر می‌دهم که در چشم من بزرگترین مردم است. و سرآمد آنچه که او را در چشم من بزرگ کرد، کوچکی دنیا در چشم او بود. او خارج از قلمرو شکم خویش بود، در نتیجه آنچه را که نمی‌یافت، هوس نمی‌کرد و وقتی می‌یافت، ذخیره نمی‌کرد و از قلمرو شهوت خود نیز خارج بود، پس عقل و دیدگاه او را خوار نمی‌کرد و از قلمرو نادانی و بی‌فکری خارج بود، بنابراین جز به آنچه که سودش مطمئن است دست دراز نمی‌کند. نه خشمناک می‌شود و نه ناراحت و وقتی با دانشمندان می‌آید چنان است که بیش از آن که بخواهد سخن بگوید دوست دارد شنونده باشد. 
و چنان است که اگر در سخن گفتن مغلوب گردد، در سکوت مغلوب نشود. بیشتر روزگار خود را به سکوت می‌گذراند و اگر سخن بگوید، داد سخن می‌دهد. نه در دعوایی شرکت کند و نه در جدالی وارد شود و هرگز برهانی نشان ندهد، مگر آن که به داوری خوانده شود. 
آنچه را که می‌گوید انجام می‌دهد «یعنی چیزی که انجام آن حتمی است که می‌شود و یا اساسا از قبل انجام شده است؛ را بر زبان می‌آورد» و از راه بزرگواری و کرم حتی آنچه را که نگفته انجام می‌دهد «یعنی اول انجام می‌دهد، بعد می‌گوید». از برادرانش غافل نمی‌شود برای خود چیز خاصی را اختصاص نمی‌دهد. به طوری که دیگران را از آن محروم سازد. 
هیچ کس را به خاطر چیزی که قابل عذرخواهی است ملامت نمی‌کند. و وقتی که دو کار در برابر او باشد که نداند کدام یک از آنها به حق نزدیک‌ترند، می‌نگرد تا کدام آنها به خواسته‌ی نفس او نزدیک‌تر است که با آن مخالفت کند. هرگز از دردی شکایت نمی‌کند مگر نزد آن کس که امید عافیت از او دارد و از کسی مشورت نمی‌خواهد مگر از آن کس که امید خیرخواهی از او دارد. 
نه ناراحت می‌شود و نه خشمگین و نه گله گزاری می‌کند و نه هوس می‌کند و نه انتقام می‌کشد و نه از دشمن غافل می‌ماند. پس اگر توانستید بر شما باد به مثل این اخلاق پسندیده را در خود ایجاد کنید. و اگر نتوانستید که همه‌ی آن را انجام دهید. پس بهره‌گیری از اندک بهتر از ترک همه‌ی آن است. هیچ قدرتی وجود ندارد، مگر بواسطه‌ی خداوند.
 
منبع :
دانشنامه امام حسن علیه السلام، جمعی از نویسندگان، ج1، ص125، به نقل از احقاق الحق، ج 11، ص 219 و 220. 

عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ قِيَامُ اللَّيْلِ مَصَحَّةٌ لِلْبَدَنِ وَ رِضَاءُ الرَّبِّ وَ تَمَسُّكٌ بِأَخْلَاقِ النَّبِيِّينَ وَ تَعَرُّضٌ لِرَحْمَةِ اللَّهِ تَعَالَی

از امير مؤمنان على عليه السّلام روايت شده است كه فرمودند:

نماز شب، بدن را سلامت مى‏ بخشد،

موجب خشنودى پروردگار و مقيّد بودن به اخلاق پسنديده پيامبران الهى مى‏ گردد

 و خود را در معرض رحمت خداوند قرار دادن است.

ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص: 42