ارتباط با نامحرم در فضای مجازی
س. آیا صحبت یا شوخی با نامحرم به شکل صوتی، تصویری یا نوشتاری و نیز فالو یا لایک کردن جنس مخالف در فضای مجازی حرام است؟

ج. به طور کلی ارتباط با نامحرم که مستلزم مفسده بوده و یا خوف وقوع در حرام در میان باشد، جایز نیست.

عقد موقت در فضای مجازی
س.1) آیا خواندن صیغه عقد موقت در فضای مجازی برای حلال شدن رابطه مجازی صحیح است؟

۲) برای خواندن عقد حتماً باید طرف مقابل را بشناسیم؟

ج.

۱) نوشتن کافی نیست، اما خواندن عقد به صورت تلفنی و امثال آن با رعایت شرایط لازم اشکال ندارد و یکی از شرایط این است که بنابر احتیاط واجب در ازدواج با دختر باکره اجازه پدر یا جدّ پدری او لازم است و بنابر احتیاط بدون آن عقد صحیح نیست.

۲) فی نفسه لازم نیست؛ همین که در عقد مخاطب شما معلوم باشد، کفایت می‌کند.

 
استفاده شخصی از اینترنت در محل کار
س. بنده کارمند هستم استفاده شخصی از اینترنت و فضای مجازی در محل کار در حد نیاز چه حکمی دارد؟

ج. استفاده شخصی از اموال بیت المال جایز نیست و موجب ضمان است، مگر با اذن مسئولی که شرعاً و قانوناً چنین حقی دارد.

حریم خصوصی در فضای مجازی
س. تعرض به حریم خصوصی دیگران از طریق فضای مجازی از لحاظ فقهی چه حکمی دارد؟

ج. فی نفسه جایز نیست.

.afkarnews.ir

1.كسى كه وظيفه‌اش تيمّم است اگر بداند كه تا آخر وقت عذر او برطرف مى‌شود، صبر كند و با وضو يا غسل نماز بخواند.

2. كسى كه مقدمات نماز مانند طهارت و پوشش و … برايش فراهم نباشد و احتمال مي دهد تا آخر وقت شرايط محقق شود بايد نماز را به تاخير بياندازد.

3. كسي كه اجزاء و شرائط نماز را نمي داند بايد نماز را به تاخير انداخته و بعد از يادگرفتن در وقت نمازبخواند.

4. اينكه در وقت نماز يك عمل واجب فوري براي او به وجود آيد مثل ازاله نجاست از مسجد كه واجب فوري است يا اداى دينى كه طلبكار مطالبه كند با قدرت داشتن بر اداى آن يا به جهت حفظ جان ديگران و…shahrekhabar.com

 پي نوشت: 

توضيح المسائل مراجع، ج1، م796.

طبق استفتاء مقام معظم رهبری، در پاسخ به سوال “آیا مرد می تواند به تک خوانی زن گوش دهد؟” آمده است:

گوش دادن به خوانندگی زن که غالباً مشتمل بر مفسده است، جایز نیست.

مقام معظم رهبری:

در ارتباط با نامحرم از رفتار و گفتارهایی که مهیج شهوت و مفسده انگیز است باید اجتناب شود.  [1] 

آیت الله بهجت:

چون غالباً موجب وقوع در فتنه است، ترک شود.

شایان ذکر است فرقی بین نامحرم های فامیل و غریبه وجود ندارد.  [2]

آیت الله سیستانی:

مزاح و شوخی مرد با زن نامحرم و همچنین مزاح و شوخی زن با مرد نامحرم جایز نیست. [3]

آیت الله شبیری زنجانی:

ارتباط با نامحرم اگر موجب تحریک شهوت شود و یا خوف افتادن در گناه و مفسده در آن باشد، حرام است. در غیر این صورت نیز مناسب است مومن از کمینگاه ها و وساوس شیطان دوری کند. [4]

آیت الله مکارم شیرازی:

بطور کلی شوخی با نامحرم اشکال دارد و باید به صورت جدی از این کار اجتناب نمود. [5]

آیت الله فاضل لنکرانی:

مزاح و شوخی توأم با قصد لذّت جایز نیست. [6]

در روایتی از پیامبر مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله) منقول است:

مَنْ فَاکَهَ امْرَأَهً لَا یَمْلِکُهَا حُبِسَ بِکُلِّ کَلِمَهٍ کَلَّمَهَا فِی الدُّنْیَا أَلْفَ عَامٍ فِی النَّار

هر کس با نامحرم شوخى کند، برای هر کلمه ای که در دنیا با او سخن گفته است، هزار سال او را در دوزخ زندانی می کنند. [7]

داستان:

یکی از راویان می‌گوید در کوفه به زنی قرآن می‌آموختم، روزی با او شوخی کردم، بعد به دیدار امام باقر (علیه‌السلام) شتافتم،

امام باقر (علیه‌السلام) فرمود: آن که (حتّی) در پنهان مرتکب گناه شود خداوند به او اعتنا و توجّهی ندارد، به آن زن چه گفتی؟

از شرمساری چهره‌ام را پوشاندم و توبه کردم، امام فرمود: تکرار نکن. [8]

حتی اسلام سلام کردن به زنان جوان را مکروه دانسته و ترک سلام به آنها افضل و بهتر است.

زیارت

سؤال: بوسیدن درگاه حرم و آستان مقدس و سجده روبروی قبر مطهر چه حکمی دارد؟

جواب: بوسیدن در و درگاه حرم اشکال ندارد؛ ولی سجده‌کردن در مقابل ضریح و قبر مطهر، جایز نیست؛ مگر سجده شکر خدا، به جهت توفیق این زیارت. بهتر است زائران گرامی سجده شکر را هم رو به روی قبر و ضریح مطهر انجام ندهند.

نماز خواندن با غسل زیارت

سؤال: آیا با غسل زیارت می‌توانیم نماز بخوانیم یا باید وضو هم بگیریم؟

جواب: نمی‌توان نماز خواند و باید وضو هم گرفت.

وضو گرفتن با آب‌های مخصوص نوشیدن

سؤال: وضو گرفتن از آب‌سردکن‌های داخل صحن‌ها که مخصوص نوشیدن است، برای نماز یا زیارت، چه حکمی دارد؟

جواب: باطل است. چون آب وضو باید مباح باشد و این آب‌ها ویژه نوشیدن است، نه وضو گرفتن.

سؤال: اگر برای رفتن به حرم مطهر و زیارت، وضو گرفته باشیم، آیا می‌توانیم با همان وضو نماز بخوانیم یا مجدداً باید وضو بگیریم؟

جواب: تا زمانی که وضو باطل نشده است، نماز خواندن و انجام دادن سایر کارهایی که نیاز به طهارت دارد، با همان وضو منعی ندارد.

ورود جنب و حائض به حرم

سؤال: جنب و حائض تا کدام قسمت از صحن‌ها و رواق‌ها و حرم مطهر امامان معصوم و مساجد می‌توانند وارد شود؟

جواب: وارد شدن و عبور از مسجد و حرم مطهر به طوری که از یک در، وارد و از در دیگر، برون رود، اشکال ندارد؛ ولی توقف در مسجد و بنابر احتیاط واجب در حرم امام معصوم جایز نیست. البته توقف در صحن‌ها و رواق‌ها اشکال ندارد.

اطراف ضریح مطهر امامان معصوم زیر گنبد و به فتوای برخی از فقها، رواق‌های متصل به زیر گنبد، حکم حرم را دارد و جنب و حائض در آن قسمت نباید توقف کند.

سؤال: اگر جنب یا حائض از سر ناآگاهی یا فراموشی، داخل مسجد یا حرم امام معصوم شود، آیا گناه کرده است؟ تکلیفش چیست؟

جواب: همین که متوجه شد، باید از مسجد یا حرم بیرون برود و اگر به سبب فراموشی باشد، گناه نکرده است؛ ولی اگر به جهت ندانستن مسئله باشد و در یاد گرفتن مسئله کوتاهی کرده باشد، گناهکار است.

سؤال: اگر جوانی در مسجد یا حرم امام خوابش ببرد و در خواب جنب شود، تکلیفش چیست؟

جواب: باید فوراً از مسجد یا حرم بیرون برود.

بردن مهر و قرآن حرم

سؤال: بردن مهر یا قرآن یا کتاب دعا از حرم مطهر برای تبرک یا گرو نگه داشتن برای برآمدن حاجت، چه حکمی دارد؟

جواب: بردن مهر و قرآن و کتاب‌های دعای حرم و مسجد جایز نیست و چنانچه کسی عمداً یا سهواً برده باشد، باید به جای آن برگرداند.afkarnews.ir

شرایط نذر
یکی از راه‌های برآورده شدن حاجات، نذر کردن است که دارای آداب خاصی است. از جمله این که در نذر باید صیغه خوانده شود، ولی لازم نیست به عربی باشد؛ مثلاً اگر بگوید نذر کردم اگر مریض من خوب شد برای خدا، بر من واجب است که صد تومان به فقیر بدهم، نذر او صحیح است. از شرایط نذر آن است که نذر کننده باید مکلّف و عاقل باشد و با اختیار خود نذر کند. پس نذر انسان مجبور و یا کسی که مثلاً از روی عصبانیت و بی اختیار نذری می‌کند، صحیح نیست، و کاری را هم که می‌خواهد به عنوان نذر انجام دهد باید یک نوع رجحان و برتری داشته باشد و انجام آن به رایش ممکن و در حد توان او باشد.[

نذر و عدم توانایی انجام عمل
عدم توانایی بر انجام کار با توجه به زمان نذر دو صورت دارد.

اول آن که از ابتدا قادر به انجام کار نباشد.

دوم آن که در زمان نذر قادر به انجام باشد، ولی بعد از نذر کردن از انجام آن عاجز شده باشد.

در فرض اول مراجع معظم تقلید فرموده‌اند:
انسان کاری را میتواند نذر کند که انجام آن به رایش ممکن باشد، بنابر این کسی که نمیتواند پیاده کربلا برود، اگر نذر کند که پیاده برود، نذر او صحیح نیست.[۴]

و در فرض دوم فرموده‌اند:
اگر نذری غیر از نذر روزه کرده است باز هم نذرش باطل و چیزی بر او نیست.[۵] ولی اگر نذر کند که روزه‌ای بگیرد و بدون پیش بینی قبلی از انجام آن عاجز شود، باید آن را قضا کند و اگر ممکن نشد[۶] به مقدار یک مدّ طعام به فقیر صدقه بدهد.[۷]

نذر خاص
اگر نذر برای مورد خاصی (مثل بهزیستی) باشد باید در همان مورد خاص مصرف شود و اگر در امر خیر دیگری (مثل اقوام نزدیک) مصرف شود از عهده‌ی نذر کننده ساقط نمی‌شود و دوباره باید اداء کند.

البته باید توجه داشت که:
1- در تحقق نذر خواندن صیغه و به زبان آوردن آن لازم است، (هر چند عربی بودن لازم نیست)؛ پس اگر صیغه‌ی نذر خوانده نشود، نذر منعقد نمی‌شود و چیزی واجب نیست.[۸]

2- در نذر باید لفظ “برای خدا” گفته شود و قصد در دل، کافی نیست.[۹]

عدم اجابت نذر
البته این نکته هم قابل توجه است که گاهی ما حاجتی را می‌خواهیم، ولی هر چه تلاش می‌کنیم و نذرهای مختلف انجام می‌دهیم به حاجتمان نمی‌رسیم. باید دانست که این مسئله اهمیت نذر را کم نمی‌کند، بلکه بسیار مواردی وجود دارد که ما چیزی را برای خودمان ضروری و لازم می‌دانیم و دنبال به دست آوردن آن هستیم، ولی چون به خیر و صلاح ما نیست و ممکن است در آینده به ضرر ما تمام شود، خدا حاجت ما را به تأخیر می‌اندازد تا موقع انجام آن برسد و چه بسا ما چیزی را دوست داریم، در حالی که به ضرر ماست و چه بسا از چیزی بدمان می‌آید ولی همان به نفع و صلاح ما می‌باشد.[۱۰] پس هر موقع خدا صلاح بداند حاجت و نیاز انسان را رفع می‌کند و تأخیر حاجت به معنای کم اهمیتی و بی تأثیر بودن نذر نیست./.afkarnews.ir

امام خمینی (رحمة الله علیه):

اشکال ندارد. ولی بنابراحتیاط واجب کف دست ارا فشار ندهند.

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی):

لمس اگر با دستکش و مثل آن باشد و موجب مفسده نباشد حرام نیست وگرنه حرام است. شایان ذکر است؛ دست دادن با نامحرم (بدون پوشش) در هر صورت (چه با پیر و چه با جوان، چه در کشور های اسلامی و چه در کشورهای کفر و…) جایز نیست؛ و چنانچه همراه با نشان دادن این نکته باشد که به خاطر آیین و احکام دینی از مصافحه با نامحرم امتناع می ورزد و این امتناع او هیچ توهینی به کسی ولو در  برابر مردم نمی باشد و در ترک چنین حرامی حرجی نخواهد بود.

آیات عظام اراکی، تبریزی، خوئی (رحمة الله علیه):

اشکال ندارد.

آیت الله بهجت (رحمة الله علیه):

خلاف احتیاط است

آیت الله سیستانی (حفظه الله تعالی):

مصافحه و دست دادن به نامحرم ، مطلقاً (چه با پیر و چه با جوان، چه در کشور های اسلامی و چه در کشورهای کفر و…) جایز نیست؛ ولی دست دادن به نامحرم با دستکش یا چادر، در صورتی که التذاذی در بین نباشد و خوف التذاذ و وقوع به حرام نباشد، مانع ندارد. بله؛ اگر ترک دست دادن با دستکش و امثالهم میسّر نبود، در صورتی که دست ندادن، وی را به ضرر و زحمت غیر قابل تحمّل بیندازد [1] دست دادن، فقط به اندازه ضروری جایز می شود.

آیت الله صافی گلپایگانی (حفظه الله تعالی):

اگر معرض ریبه و فساد باشد جایز نیست.

آیت الله فاضل لنکرانی (رحمة الله علیه):

حرام نیست.

آیت الله گلپایگانی (رحمة الله علیه):

بدون ریبه و تلذذ اشکال ندارد.

آیت الله مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی):

چنانچه مفسده ای نداشته باشد جایز است ولی بهتر ترک آن در غیر موارد ضرورت است.

آیت الله نوری همدانی (حفظه الله تعالی):

درفرض سوال بدون ریبه و تلذذ و بدون فشار اشکال ندارد مگر اینکه تداوم و تکرار موجب مفسده باشد.

آیت الله وحید خراسانی (حفظه الله تعالی):

در فرض تلذذ و ترس وقوع در معصیت حرام است. [2]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] مثلاً ترک این کار باعث قتل او یا باعث آبروریزی ای که واقعاً غیرقابل تحمل است (مثل اخراج از دانشگاه یا اخراج از محل کار به صورتی که با این اخراج، زندگی اش مختل شده و حرجی است)؛ می شود. ولی اگر می تواند به دانشگاه دیگر رود یا میتواند شغل دیگری انتخاب نماید، این حرج نیست.

[2]  العروة، الوثقی، ج2، ص637، م40 / تحریر الوسیلة، ج2، ص217، م20 / الفقه للمغتربین، ص 190، م 462 و ص231 / استفتاء با دست خط آیت الله سیستانی / سایت استانها، ویژه نمایندگان مقام معظم رهبری، بخش سوالات نمایندگی ها ، شماره استفتاء: 383357 و شماره:  532084 /  استفتائات جدید آیت الله تبریزی، ج1، ص359، با استفاده از س1606 / مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، ج 4، ص 69 / موسوعه فقهی تحقیقات و استفتائات واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهراء (سلام الله علیها) قم، مجموعه احکام 11، ص 108 / استفتاء مکتوب از مراجع معظم تقلید

 .afkarnews.ir

دف زدن (با زنگوله و بدون زنگوله) در عروسی و یا مراسم مذهبی

آیت‌الله خامنه‌ای: دف زدن بستگی به چگونگی استفاده از آن دارد، که اگر به نحو لهوی و مضل عن سبیل الله [۱] زده شود، حرام است.

و در هر صورت به کار بردن موسیقی در مناسبت‌های مذهبی شایسته مجالس اهل بیت (علیهم‌السلام) نیست هرچند از نوع حلال باشد و باید قداست و مقام اهل بیت (علیهم‌السلام) مراعات شود.

آیت‌الله شبیری: نواختن و گوش کردن به موسیقی که عرفاً مطرب باشد جایز نیست.

آیت‌الله صافی: جایز نیست.

 آیت‌الله نوری: نواختن موسیقی لهوی جایز نیست و فرقی بین آلات و ادوات آن نیست.

[۱] مضل عن سبیل الله؛ یعنی به سبب ویژگی‌هایی که دارد انسان را از خداوند متعال و معنویات و فضائل اخلاقی دور نموده و به سمت بی‌بندوباری، بیهودگی و گناه سوق دهد.

.afkarnews.ir

 فطریه بر چه کسانی واجب نیست ؟

آیت الله سیستانی: 

کسى که موقع غروب شب عید فطر، بالغ و عاقل است و بیهوش و فقیر و برده نیست، باید براى خودش و کسانى که نان خور او هستند، هر نفرى یک صاع که گفته می‌شود تقریبا سه کیلو است، از غذاهاى معمول در شهرش مانند گندم یا جو یا خرما یا کشمش، یا برنج یا ذرت به مستحق بدهد و اگر به جاى آن پول هم بدهد، کافى است.

آیت‌الله مکارم شیرازی:

کسانی که درآمدشان نسبت به مخارجشان، در حد زندگی متعارف شرع کافی باشد، حال این شخص کارگر، کارمند، کشاورز، کاسب و … باشد،‌ باید فطریه بدهد.

کسانی هم که درآمدشان به مخارجشان نخورد،‌ مانند این که درآمدش 19 و خرجش 20 باشد. این شخص فقیر شرعی است و می‌تواند فطریه بگیرد؛ البته منظور زندگی بدون ریخت و پاش و تجملات است.

فطریه جنین در شکم مادر
 

آیت الله صافی گلپایگانی:

واجب نیست.

آیت الله حسین مظاهری:

پرداخت فطریه لازم نیست، ولی برای محافظت او مطلوب است.

فطریه کودک به دنیا آمده در رمضان
 

آیت الله سیستانی:

اگر پیش از غروب عید فطر بچه‏ دار شود، باید فطره کودک را بدهد.

آیت الله صافی گلپایگانی:

اگر بعد از مغرب شب عید فطر بچه‌دار شود، واجب نیست فطره او را بدهد؛ اگرچه مستحب است فطره کسانی را که بعد از مغرب تا پیش از ظهر روز عید نان خور او حساب می‎شوند، بدهد.

فطریه سرباز در حال خدمت
 

آیت الله مکارم شیرازی:

اگر تمکن مالى دارد، بنا بر احتیاط واجب خودش بپردازد.

آیت الله نوری همدانی:

در صورتی که نان خور پدر به حساب می آیند، به عهده پدر است و اگر هزینه آنان به عهده اداره مربوطه باشد؛ زکات فطره بر کسی واجب نیست.

/afkarnews.ir