سئوال 18

چگونه می توان از خیالپردازي و تصور رویائی در مورد جنس مخالف خودداري

کرد؟

پاسخ:

باید بدانیم هر گونه خیال بافی افراطی در مورد جنس مخالف به واقعبینی ما لطمه میزند.

تصور یک موجود ماورائی مانند فرشته، در مورد جنس مخالف نشانگر ضعف بینش واقع بینانۀ

ماست، بنابراین باید خیالپردازيهاي خود را در مورد آنان و یا به طور اعم، در مورد انسانهاي دیگر

تحت کنترل قرار دهیم اگر قادر نیستیم جلوي تخیلات خویش را به سادگی بگیریم حداقل توجه

داشته باشیم که چه چیزي واقعیت دارد و چه چیزي خیال است. انسان سالم به راحتی میتواند بین

تخیلات خویش و واقعیتها تفکیک قائل شود.

 

سئوال 19:

آیا داشتن ترس و احساس خصومت نسبت به جنس مخالف صحیح است؟

پاسخ:

باید هر گونه پیش داوري را که ایجاد نوعی هیجان منفی نسبت به جنس مخالف میکند از

 

ذهن خود دور کنیم. باید آنان را انسانهایی مانند خود بدانیم که میتوانند انسانهایی سالم و سازنده

باشند و یا انسانهایی مخرب و منفی. بنابراین داشتن افکار هیجانی، قالبی و کلیشهاي در مورد آنان

و تعمیم دادن آنها به تمامی افراد آن جنس، میتواند به عنوان یک صفت نامطلوب در روابط دو

جنس تلقی شود. 

سئوال 20:

چگونه باید با جنس مخالف برخورد داشت؟

پاسخ:

برخورد مناسب و مطلوب با جنس مخالف داراي این خصوصیت است که فرد با خونسردي

تمام و نیز حفظ ارزش شخصیت خویش، بدون خرد کردن شخصیت خود و یا دیگران، با جنس

مخالف برخورد میکند. نوجوانانی که به هنگام برخورد با دیگران هیجانزده شده و به گونهاي رفتار

میکنند که موجب تحقیر خود و گاه دوستان خویش میشوند یک الگوي نامناسب در این زمینه به

شمار میآیند.

نکتۀ دیگر این که انسان باید به هنگام برخورد با جنسمخالف به شخصیت و ارزش خویش بدون

اینکه دچار خودپسندي و یا خودبینی باشد ارزش قائل شده و آن را محترم بشمارد.

 

سئوال 21:

بهترین برخورد با جنس مخالف چگونه است؟

پاسخ:

از ویژگیهاي یک برخورد سالم این است که احترام و ارزش گذاري به دیگران از جمله

جنس مخالف در آن رعایت شده باشد. الگوهایی که بدون توجه به حدود شرعی در مورد محرم و

نامحرم، در اندیشۀ رعایت احترام فرد مقابل هستند در جامعۀ ما مقبولیت نداشته و میتوانند موجب

اختلال و آشفتگی در روابط اجتماعی باشند.

بنابراین الگو گرفتن از جوامع غرب در مورد نحوة برخورد با جنس مخالف، بدون توجه به قواعد

و مقررات اجتماعی و شرعی میتواند موجب اختلال در روابط اجتماعی ما باشد.

 

سئوال 22:

ایجاد روابط پنهان با جنس مخالف چه اشکالی دارد؟

پاسخ:

اساساً برقرار کردن روابط پنهانی یک رفتار نامطلوب در روابط بین دو جنس تلقی میشود.

در جامعۀ ما وجود روابط پنهانی بین دو فرد نامحرم در اذهان و قضاوتها مسئلهساز و اثرگذار است.

علاوه بر این برقراري روابط پنهانی از قبیل دیدارهاي دور از انتظار، رد و بدل کردن نامه و امثال

اینها میتواند خود مقدمۀ لغزشهایی باشد که آثار آن را انسان در سراسر زندگی خود ممکن است

همراه داشته باشد.

ازدواجهایی که بر اساس برقراري روابط پنهانی بین دو جنس صورت گرفته در اکثر موارد منجر به

شکست واقعی در زندگی شده است. علاوه بر این باید به این نکته نیز اشاره داشت که این گونه

روابط، اعتماد طرفین را تا حد زیادي خدشهدار میسازد. در صورتی که دو فرد مایل باشند با

یکدیگر زندگی کرده و تشکیل خانواده دهند، ضرورتی ندارد که این تمایل را به صورت پنهانی و

دور از قضاوت و اندیشۀ اطرافیان نسبت به یکدیگر اظهار نمایند. آنان میتوانند با طرح مسئله به

شکل مناسب با والدین خویش در این مورد از آنان مشورت خواسته و سعی کنند با استدلال و زبان

منطق مسئله را طرح و از اطرافیان در این زمینه نظرخواهی و استمداد نمایند.

سئوال 23 : چرا باید از برقراري روابط صمیمانه با جنس مخالف قبل از عقد شرعی اجتناب

کرد؟

پاسخ:

از ویژگیهاي رفتار مطلوب بین دو جنس این است که طرفین از برقرار کردن روابط

صمیمانه و بیپرده با یکدیگر قبل از اینکه عقد شرعی صورت گیرد اجتناب نمایند. عقد نقطهایست

که از آن به بعد دختر و پسر میتوانند نزدیکترین روابط را با یکدیگر داشته باشند.

گر چه برخی معتقدند باید آشنایی و صمیمیت قبل از ازدواج وجود داشته باشد تا دو فرد یکدیگر

را به خوبی بشناسند و بعد از آن دست به ازدواج بزنند باید بگوییم که عشق واقعی و علاقهمندي

حقیقی بین دو جنس زمانی ایجاد میشود که دو فرد ارتباط خود با یکدیگر را به سادگی تزلزلپذیر

ندانند و از سوي دیگر هر یک براي جلب نظر دیگري دست به یک رفتار نمایشی نزنند.

در آشناییهاي قبل از ازدواج این مسئله به کرات دیده میشود. امروز غرب از طریق تجربه کردن

این روابط و آشناییها، به نحو چشمگیري نهاد خانواده را متزلزل ساخته است.

در اینجا ظلم آشکاري به جنس زن میشود، زیرا زنان قبل از اینکه یک سندیت قانونی و شرعی

براي برقراري روابطشان با جنس مخالف بیابند، مورد بهرهبرداري مرد قرار گرفته و در بسیاري

مواقع پس از آن مطرود میشوند.

تجربیات در جامعۀ ما به خوبی نشان داده است که وقتی دختر و پسر با رعایت کفویت اعتقادي و

اجتماعی با یکدیگر ازدواج میکنند، روز به روز صمیمیت آنان نسبت به یکدیگر عمیق تر شده و

بنیاد خانوادة آنان مستحکمتر میگردد.

در اینجا ضروري است در مورد همتایی اعتقادي و اجتماعی تأکید خاصبنماییم. دختر و پسري که

از لحاظ اجتماعی، نظیر روابط اجتماعی و انتظارات اجتماعی با یکدیگر شباهت دارند و نیز دختر و

پسري که به لحاظ اعتقادي و تقید به آداب دینی مشابهت نزدیکی به یکدیگر دارند، میتوانند

زندگی سالم و مثمرثمري را تشکیل داده و استمرار ببخشند.

نمونههاي بارزي از خانوادههایی که در جامعۀ ما رو به انحلال میگذارند به طور عمده ناشی از عدم

سازگاري یا عدم همتایی در این دو بعد و یا یکی از این دو بعد است. بنابراین در صورتی که در

انتخاب همسر، این کفویت یا همتایی رعایت شود، نیازي به برقراري روابط صمیمانه قبل از ازدواج

مشروع نخواهد بود و باید تأکید کنیم که چنین روابطی میتواند بیش از آن که مفید باشد مضر و

تهدید کنندة نهاد خانواده و جامعه ما باشد.

سئوال 24 : چرا خودنمایی و جلب توجه جنس مخالف در مجامع اشکال دارد؟

پاسخ:

در روابط سالم بین دو جنس این نکته مستتر است که نمیباید انسان ارزش خود را تا

آنجایی پایین بیاورد که رفتار خاصی را به منظور جلب توجه دیگران از خود بروز دهد.

بروز رفتار مبتنی بر خودنمایی براي دریافت توجه از سوي دیگران نشانۀ عدم رشد کافی شخصیت

در انسان است. انسانی که از لحاظ شخصیتی به سطح بالاتر دسترسی پیدا میکند بر اساس اصول و

ضوابط عقلانی و انسانی عمل مینماید نه براي جلب توجه دیگران! انسانی که بخواهد توجه

دیگران را به خود جلب کند، انسان آشفتهاي خواهد شد که هر آن و هر لحظه میباید به مقتضاي

محیطی که در آن قرار گرفته است، رفتار خود را دگرگون کند. چنین فردي از خود و شخصیتی که

دارد بیزار خواهد شد.

این قاعده در مورد نحوة رفتار ما در مقابل جنس مخالف نیز به نحو بارزتري صدق میکند. افرادي

که به صور مختلفرفتارها و گفتارهایی از خود بروز میدهند. وحتیلباسهایی میپوشند که مورد

توجه جنس مخالف قرار گیرند، عمل آنان نمایانگر شخصیت متزلزل و ناتوان و حقیر آنهاست.

احترام و توجه مثبت به انسانهایی که در اطراف ما هستند به طور معنیدار با رفتار مبتنی بر

خودنمایی تفاوت میکند. هدف رفتار خودنمایی متوجۀ فرد خودنماست در حالی که هدف انسانی

که به دیگران احترام میگذارد رعایت اصول و ارزشهاي انسانی است که فرد به آن معتقد است.

سئوال 25 : آیا اشکال دارد که ما با پسري رابطهاي معقول داشته باشیم در حالیکه به خود

اطمینان داریم؟

پاسخ:

ما میخواهیم گردنمان را زیر ریل قطار بگذاریم و اصرار کنیم که قطع نمیشود در حالیکه.

عقل حکم میکند اگر قطار عبور کند این اتفاق حتمی است. چون این روابط پیشاز آنکه فکرش را

بکنید چارچوب احساسی و هیجانی پیدا میکند و متأسفانه بعد از اینکه به خطا افتادیم آنگاه

میگوییم باور نمیکردم چنین شود! لذا وقتی یک نفر ته دره افتاد چه فایدهاي دارد که بگوید فکرش

را نمیکردم.

سئوال 26 : چگونه میتوان واقعیت جنس مخالف را شناخت؟

پاسخ:

سعی کنیم واقعیت جنس مخالف را بشناسیم. بسیاري از دختران و پسران تصوراتی بسیار

ایدهآل و تخیلی از جنس مخالف در ذهن خود میپرورانند. این عده وقتی راجع به فرد بخصوصی

از جنس مخالف میاندیشند، او را فردي مهربان، با شخصیتی کامل و رشد یافته و بدون هیچ عیب و

ایرادي تصور میکنند. چنین تصوراتی ساخته و پرداخته ذهنی است که از فرد مورد نظر شناختی

ناقصدارد و یا اصلاً شناخت درستی ندارد.

ما آرزو داریم که آن فرد چنین ویژگیهایی را داشته باشد نه » از نقطه نظر روانشناسی باید بگوییم

این «. اینکه واقعاً او این چنین است. منتهی ما دچار اشتباه شده و آرزوهایمان را واقعیت میپنداریم

اشتباه یکی از اشبتاهات رایج بین انسانها، بخصوصنوجوانان و جوانان است که باید از چنین

تفکّري اجتناب کنند. ما براي رسیدن به رشد شخصیتی خود ناگزیریم بین آنچه که دلمان میخواهد

با آنچه واقعاً وجود دارد تفکیک قائل شویم.

در زمینۀ شناخت جنس مخالف نیز باید توجه داشت که آنها نیز افرادي هستند مشابه خواهر و برادر

تفاوتهاي » خودمان، منتهی با کمی تفاوت که معمولاً بین انسانها وجود دارد. به این تفاوتها اصطلاحاً

میگویند. همانگونه که همۀ پسرها و دخترها به لحاظ صفات کلی (روحی-روانی و « فردي

اخلاقی) شبیه یکدیگر هستند و تنها تفاوتهایی جزیی آنها را از هم متمایز میکند.

بدین ترتیب در مورد جنس مخالف نباید دچار تفکر افراطی شد. آنها نه موجودات بسیار فوقالعاده

و خاصی هستند و نه موجوداتی بسیار منفی و شرور. بلکه افرادي هستند معمولی و مشابه افرادي از

نزدیکان خود که آنها را میشناسیم با همان نکات مثبت و منفی. به این ترتیب اولین گام در برخورد

صحیح با جنس مخالف این است که آنها را افرادي معمولی بدانیم و ذهن خود را از اینکه در مورد

آنان دچار تخیلات افراطی شود باز داریم.

سئوال 27 : چگونه میشود هیجانات خود را در برخورد با جنس مخالف کنترل کنیم؟

پاسخ:

حالتهاي هیجانی با تغییر ضربان قلب، بالا رفتن دماي بدن و نیز کاهش کنترل ارادي بر رفتار،

همراه هستند. ما باید سعی کنیم بطور کلی بر هیجانات خود در زندگی غلبه کنیم و رفتارهایمان را

بطور ارادي و با دلیل انجام دهیم. یکی از هیجاناتی که در این مورد باید رعایت شود این است که

از خجالتزدگی در برابر آنان خودداري کنیم. خجالت حالتی هیجانی است که کنترل ارادي فرد را

بر رفتارش کاهش میدهد. در اینجا بهتر است به تفاوت حیا با خجالت نیز کمی اشاره کنیم. حیا

یک صفت بسیار پسندیده فردي و اخلاقی است که بر اساس آن انسان وقتی تشخیصمیدهد کاري

را نباید انجام دهد و یا سخنی را نباید بگوید، علیرغم توانایی بر انجام آن، از عمل بدان خودداري

میکند. در صورتی که فرد خجالتی قادر به انجام چنین کاري نیست. بدین ترتیب خجالت یک

حالت هیجانی است ولی حیا یک صفت عقلانی و اخلاقی است. خجالت نشانۀ عدم رشد و حیا

نشانۀ رشد شخصیت فرد است.

با جایگزین ساختن حیا به جاي خجالت و رعایت حدود اجتماعی میتوان از هر گونه لکنت زبان و

عدم تعادل رفتاري جلوگیري کرد.

سئوال 28 : چگونه میتوان در برخورد باجنس مخالف از خودباختگیجلوگیري کرد؟

است. « خود باختگی » پاسخ: نمونهاي از برخورد هیجانی بین دو جنس

در مواردي دیده میشود وقتی دختر یا پسري با فردي از جنس مخالف روبرو میشوند و یا حرف

مختصري بین آنها رد و بدل میشود، چنان دچار خودباختگی میشوند که گویی دیگر کنترلی بر

رفتار خود ندارند.

در چنین مواردي فرد خجالت نمیکشد ولی آنچنان آشفته است که نمیداند چه عملی باید انجام

دهد و اگر عملی هم از او سر میزند کنترل معقول بر آن ندارد. گاه سینی چاي را میریزد و گاه به

نیز « خودباختگی » . هنگام باز کردن در اتاق، آن را محکم به پیشانی خود میکوبد و از این قبیل

حالتی است هیجانی که باید آن را کنترل کرد.

ما باید بپذیریم و باور کنیم که جنس مخالف نیز فردي است معمولی. ما میتوانیم با حفظ وقار و

خونسردي خود مانع از هر گونه خودباختگی شویم.

سئوال 29 : شیدایی و شیفتگی نسبت به جنس مخالف یعنی چه؟

است. برخی از دختران و پسران ممکن « شیفتگی » و یا « شیدایی » پاسخ: یکی از حالتهاي هیجانی

است در مقابل کوچکترین حرف یا عمل جنس مخالف دچار چنان حالتی شوند که هر حرکت او را

به گونهاي دیگر تعبیر کنند. این گونه افراد کوچکترین رفتار از جنس مخالف را نشانۀ دوست داشتن

و عاشق شدن و یا تمایل به ازدواج تلقی میکنند و مدتها ذهن آنها درگیر این فکر میشود.

در این مرحله به تخیل پناه میبرند و در خیال خود نقشهها میکشند. آروزها و امیال زیادي را

میپرورانند و سرانجام از یک رفتار و یا گفتار کوچک، افسانۀ پرسوز و گداز در ذهن خود میسازند

و « شیدا » و به عبارت دیگر با تخیلات خویش داستان عاشقانهاي را میسازند و خود را به صورت

قهرمان این داستان میبینند. چنین تخیلاتی باید تحت کنترل درآید. « شیفته »

انسانهایی که به رشد شناختی و عاطفی و اجتماعی درستی نرسیدهاند معمولاً واقعیتها را بزرگتر و یا

کوچکتر از آنچه که هست میبینند. چنین افرادي از یک کاه کوهی میسازند و یا یک کوه را به

اندازة کاهی به حساب میآورند. انسان باید از چنگال خیال خود رها شده و واقعبین باشد. چنین

انسانی اسیر است و خواب.

خفته آن باشد که او از هر خیال دارد امید و کند با او مقال

نی چنانکه از خیال آید بحال آن خیالش گردد او را صد و بال

چنین فردي در خیال خود عاشق میشود، شیدا و شیفته میشود و سرانجام در خیال خود در آسمان

خوشبختی و سعادت پرواز میکند و در آخر که چشم باز میکند، میبیند جز خستگی و فرسودگی

جیزي نمانده است.

سئوال 30 : چگونه میتوان در برخورد با جنس مخالف بر ترس خود غلبه پیدا کرد؟

است. برخی از « ترس » پاسخ: یکی از هیجاناتی که در برخورد با جنس مخالف باید کنترل شود

جنس مخالف میترسند و همین ترس مشکلاتی را براي آنان ایجاد میکند. برخی از پسران به دلیل

ترس از جنس مخالف، ازدواج خود را سالیان دراز به تأخیر میاندازند و به بهانههاي مختلف از این

کار شانه خالی میکنند و برخی از آنان تا آخر عمر ازدواج نمیکنند.

در مورد دختران این ترس به گونهاي دیگر مشاهده میشود. برخی از دختران پسرانی که در راه

مدرسه و یا محل میبینند میترسند و همین ترس موجب برخی از لغزشها میشود. به عنوان مثال

پسري میخواسته به من نامهاي بدهد و من علیرغم میل …» : در قسمتی از نامۀ دختري آمده است

«… باطنی خود و از روي ترس نامه را از او گرفتم

برخی دیگر از دختران از اینکه پسري به او و یا خانوادة آنها آسیبی برساند میترسند و ممکن است

به همین دلیل به برخی از خواستهاي پسر پاسخ گویند.

ترس در هر صورت مشکلآفرین است. اولاً باید بدانیم جنس مخالف ترسی ندارد و بخصوصاگر

با تهدیدي روبرو شویم میتوان با شجاعت تمام در مقابل آن ایستاد و رعایت این نکته ضروري

است که زندگی آینده باید بر اساس تفاهم و محبت باشد نه تهدید و ترس.

اگر دختري امروز از تهدید پسري بترسد در آینده نمیتواند معنی تفاهم را بفهمد. از طرف دیگر

نباید چنین مسائلی را از خانوادة خود پنهان داشت بلکه با طرح آن نزد پدر و مادر و افراد دلسوز

میتوان به نتایج بهتري دست یافت.

در مجموع باید این نکته را مورد تأکید قرار دهیم که نباید در مقابل دیگران بخصوص جنس مخالف

دچار هیجانزدگی شد و بر اساس همین هیجانات، تخیلاتی را در ذهن خود پرورش داد و یا اینکه

دست به کارهایی زد که مشکلات دیگري را براي ما به ارمغان آورد.