الگوی جاویدان اخلاق

امام علی علیه السلام فرمودند: الفقیه کل الفقیه من لم یقنط الناس من رحمه الله و لم یویسهم من روح الله و لم یومنهم من مکر الله؛ فقیه حقیقی کسی است که مردم را از رحمت خدا ناامید نسازد و از تفضلات او مایوس شان نکند و از مکر الهی ایمن شان نگرداند. (نهج البلاغه حکمت 90)
امسال بیست و سوم رمضان (22 مرداد 1391) در مسجد بازار تهران غوغایی از شور و شعور روحانی بر پا بود. مرشدی سپید مو از فراز منبر ضجه می زد که” هیچ نمی خواهم؛ فقه و اصول و عرفان و اخلاق به کنار، من نوحه گر و روضه خوانم. مرجعیت به کنار من به هیچ کدام از این عناوین امید ندارم جز نو کریِ سرای این خاندان. همگان باید می فهمیدند که امسال، سال آخر عمر با برکت استاد اخلاق حضرت آیت الله العظمی مجتبی تهرانی رحمت الله علیه است . خداوند ایشان را با اولیایش محشور فرماید که ولایت را عاشقانه دریافته بود.
شیوه اختصاصی حضرت آیت الله العظمی مجتبی تهرانی رحمت الله علیه در تربیت نفوس دارای مزایای مهم زیر بود:

اخلاق مداری:

مکتب اخلاقی آیت الله مجتبی تهرانی نه از جنس معراج السعاده و جامع السعادات بود و نه از جنس نصیحت های معمول . در هنگام طرح مباحث اخلاقی مبانی عقلانی و کاربردی بودن را مد نظر داشت . از این رو بود که تقدم اخلاق بر همه امور در صدر آموزه های او قرار گرفت. جوانانی که در درس او حضور مستمر داشتند می دانستند که او اخلاق مضاف را هرگز باور نکرد

ادامه »

نویسنده:محمد حسین حق شناس

  چکیده :
لغت نَفس در اصل به معناى خود است و در استعمال های مختلفی به کار می رود که توضیح آن خواهد آمد .
در حقیقت نفس ، گوهرى لطیف و ملکوتى است ، که این بدن جسمانى را براى رفع نیازهایش به کار مى‏گیرد ، جسمی که فقط در دنیا باقی می ماند .
بنابراین ملاک فضیلت و برترى انسان بر سایر حیوانات ، نفس و روح انسانى است که از روح الهى گرفته شده است و وظیفه انسان هم در این دنیای وا نفسا ، الهی نگه داشتن نفس می باشد .
نفس ‏آدمى حالات گوناگونی پیدا مى‏کند که در هر حالى نام مخصوصى دارد بنابراین قرآن‏ مجید و بزرگان دین ، نفس انسان را به مراتب مختلفی بیان کرده اند که به شرح زیر می باشد :

1. نفس اماره

2. نفس لوامه

3. نفس مطمئنه

و هر یک از این نفسها دارای ویژگی هایی هستند که بعضی از آنها انسان را به عملهای نادرست و زشت فرا می خواند که این نوع نفس بدترین و دشمن ترین انسان است چون سبب می شود انسان به ندرت از خداوند دور شود و بعضی دیگر انسان را در اطاعت از خداوند ترغیب می کند و روح را تکامل یافته و نفس مذموم و سرکش را رام‏ می کند بنابراین نفس به طور مطلق مورد مذموم قرار نمی گیرد . که هر یک به صورت مفصل توضیح داده خواهد شد .
کمال مطلق زمانی است که مُدام ذکر او باشد و غیر او در دلش نباشد و در آخر از مناجاتهایی که امام سجاد علیه السلام در مورد خطرات نفس اظهار فرمودند بیان خواهیم نمود تا نسبت به درندگی نفس مذموم اندکی آگاهی پیدا کنیم و نسبت به دفع آن ذره ای اقدام نمائیم .
کلید واژه : نفس لوامه ، اطاعت خداوند ، هوی و هوس ، نفس اماره ، دشمنِ روح ، غفلت ، نفس مطمئنه

ادامه »

نکاتي از آيت الله جوادي آملي

آن‌که امام زمان خود را نشناسد و با او پيوند ولايي برقرار نکند، به وصيت هيچ يک از انبيا عمل نکرده است؛ چه رسد به سفارش ذات اقدس الهي؛ و مرگ او مرگ جاهلي است و از آن جا که مرگ عصاره زندگي است، وقتي مرگ جاهلي بود، معلوم مي‌شود زندگي هم جاهلي بوده است: «کما تعيشون تموتون و کما تموتون تبعثون.»(1) و چون زندگي او جاهلي است، همه شئون و سنن حياتي او همانند جاهليت سپري خواهد شد.

ممکن نيست زندگي کسي حيات معقول باشد و مرگ او مرگ جاهلي، زيرا مرگ جاهلي ثمره حيات جاهلي است و زندگي معقول، ثمره‌اي جز مرگ عقالانه ندارد. آن که امامش را نشناسد، منتظر او نخواهد بود و منتظر مصلح واقعي نبودن نشان حيات جاهلانه است.

مي‌شود کسي به ظاهر در خدمت قرآن باشد، يا در مسجد پيامبر، بلکه در جايگاه پيامبر به نماز بايستد؛ اما زندگي او جاهلانه باشد. همان‌گونه که در خطبه فدکيه(2) و احتجاج حضرت صديقه کبرا و سيده زنان عالميان، فاطمه زهرا عليها السلام در زمان استقرار ناحق در مستقر خلافت و ولايت در مسجد مدينه آمده است که به اين آيه استشهاد فرمود:  (اَفَحُکمَ الجاهِلِيَّةِ يَبغونَ و مَن اَحسَنُ مِنَ اللهِ حُکماً لِقَومٍ يوقِنون )(3)، بنابراين اگر کسي امام زمانش را نشناسد و منتظر او نباشد، حياتش جاهلي و به تبع، مرگش نيز جاهلي خواهد بود.

هر که امامش را بشناسد و بداند که او از اعمالش به اذن خدا آگاه است و بپذيرد که امام مظهر  (قائِمٌ عَلي کُلِّ نَفسٍ بِما کَسَبَت ) است(4)، قهراً منتظر حضرتش خواهد بود؛ بدان معني که در عمل به خواسته‌هاي آن امام که همانا دستورهاي شرع است، اهتمام خواهد ورزيد و از اين راه به امام خود تولّي خواهد داشت و آن هنگام، زندگي و مرگ او عاقلانه خواهد بود.

——————————————————————————–

(1). عوالي اللآلي، ج4، ص72.

(2). ر.ک: بحارالانوار، ج29، ص220 ـ 235؛ دلائل الامامه، ص31- 38؛ شرح نهج‌البلاغه، ابن ابي‌آلحديد، ج16، ص250-251.

(3). «آيا تقاضاي تجديد حکم زمان جاهليت را دارند؟ و کدام حکم از احکام خدا براي اهل يقين نيکوتر خواهد بود.»، مائده/50.

(4). «کسي که بر هر شخصي، بدان چه کرده است، مراقب است.»، رعد/33.

(مجله  امان، شماره 20 : - مقالات)

چهل سؤ ال عرفانى و اخلاقى از امام خمينى(ره)

خورشيد عرفان- چهل سؤ ال عرفانى و اخلاقى از امام خمينى- محمد رضا رمزى اوحدى

مقدمه

«سرخوش از جام سبوى تو منم من »
مرد بزرگ انديشه ها خمينى با چشمانى آفتاب گون آمد و آفتاب باورش ‍ را بر دلهاى ما تابانيد تا پاينده شويم .
ذوق عشق تا نكنى ذوق عرفان نيز سودت ندهد و اين شدنى نيست !!! الاّ به خود باختن خويش ، امام خمينى در هدايت هاى عرفانيش صرفاً ناقل نبوده و نيست ، بلكه آنچه باعث نورانيت اين شخصيت عرفانى است همانا عملكرد پر نور او در اين صحنه نور ريز است .
او با روح خدائيش عرفان نابى را در جان جامعه جارى كرد كه معانى بهشتى آن ملتى را به جان آورد و شهره بازار نمود.

سؤ ال اول : شيطان شناسى
همه ما شيطان را دشمن رسمى خود مى پنداريم ليكن خيلى به حيله هاى او دقت نمى كنيم و نفس اماره را نيز بعنوان يكى از ابزارهاى قوى شيطان مى دانيم استدعا دارد حضرتعالى در اين خصوص و اغواءگريهاى شيطان راهنمائى هائى بفرمائيد.؟

مكائد نفس و شيطان در دل از روى ميزان و اساس است . هيچ گاه ممكن نيست نفس به شما كه داراى ملكه تقوى و خوف از خدا هستيد، تكليف قتل نفس يا زنا كند. يا (به ) كسى كه داراى خصلت شرافت و طهارت نفس است ، پيشنهاد دزدى و راهزنى نمايد.
از اوّل امر ممكن نيست به شما بگويد در اين ايمان و أ عمال ، به خداى خود منّت گذار، يا خود را از زمره محبوبين و محبّين و مقربين درگاه قلمداد كن . ابتداى امر از درجه نازله گرفته ، رخنه در دل شما باز مى كند، و شما را وادار مى كند به شدّت مواظبت در مستحبّات و اءذكار و اءوراد، و در ضمن ، عمل يكى از اهل معصيت را در نظر شما به مناسبت حال شما جلوه مى دهد، و به شما إ لقاى مى كند كه شما از اين شخص به حكم شرع و عقل بهتريد، و اءعمال شما موجب نجات شما است و بحمداللّه شما پاك و پاكيزه هستيد و از معاصى عارى و برى هستيد.

ادامه »