اعمال و رفتار ما دو نوع‌اند؛ برخی مربوط به خود ما هستند؛ مثل نماز و روزه و صدقه و کمک به فقراء و برخی دیگر دارای آثار اجتماعی‌اند، که این آثار گاهی خوب است و گاهی بد؛ گاهی عملی انجام می‌دهیم و باعث هدایت گروهی از مردم می‌شود، یا مسجدی بنا می‌کنیم که مردم از آن استفاده کنند و… .

روز قیامت، روزی است که به تعبیر قرآن که می‌فرماید: «یَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ [طارق/9] در آن روز كه اسرار پنهان، آشكار می‌شود» سرها و رازها آشکار می‌شود و تمام اعمال آدمی، خوب یا بد آن‌ها آشکار می‌شود و به آن‌ها رسیدگی ‌شده و انسان، تمام اعمال و عمل‌کرد عمر خود از ریز و درشت را خواهد دید؛ قرآن در این رابطه نیز می‌فرماید: «یُنَبَّۆُا الْإِنْسانُ یَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ وَ أَخَّر؛ [قیامت/ 13] در آن روز، انسان را از تمام كارهایى كه از پیش یا پس فرستاده، آگاه می‌كنند».

امام باقر(علیه‌السلام) در تفسیر این آیه فرمودند: «مراد از آن‌چه پیش فرستاده است، خیرات و شرورى است كه خود، انجام داده و مراد از آن‌چه از پس فرستاده است، آن سنت‏‌ها و آثارى است كه از خود باقى گذارده، تا مردم بعد از او بدان عمل كنند. پس اگر آن سنت‏‌ها زشت باشد، به اندازه وِزر و وَبال و گناهى كه به مرتكبین می‌رسد، به همان اندازه به او نیز می‌رسد، بدون این‌كه از وزر و وبال مرتكبین آن گناهان، كم شود و اگر آن سنت‏‌ها نیكو باشند، به اندازه ثواب و پاداش و مزدى كه به مرتكبین می‌رسد به همان اندازه به او نیز می‌رسد؛ بدون این‌كه از ثواب و پاداش مرتكبین آن اعمال كم شود».

هم‌چنین پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «مَنْ سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أَجْرُهَا وَ أَجْر ُمَنْ عَمِلَ بِهَا إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ مِنْ غَیْرِ أَنْ یُنْقَصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَیْ‏ءٌ؛ هر کس سنت حسنه و نیکویی را بنا کند، اجر و مزد و پاداشی را می‌برد و هر کس تا روز قیامت به آن سنت عمل کند، اجر و مزدی برای او نیز به همراه دارد، بدون این‌که از اجر کسی که به آن عمل می‌کند کاسته شود».[1]

با توجه به این آیه و روایات ذیل آن، اعمال آدمی دو دسته هستند؛

صفحات: 1· 2