نویسنده: احد لقمانی

  اشاره : قرآن را که می گشاییم، دهها و حتی صدها آیه روشن گر و الگو بخش می یابیم که نشان از رادمردی جاودانه دارد، والا گوهری که افزون بر مقام عصمت که ارزشی بس گرانبهاست فضایل کیمیاگون او در آینه آیات به خوبی بیان شده است و اکنون که چهارده قرن از زمان حیات امام علی علیه السلام می گذرد، گویی او، انسان امروز جامعه ماست و یکایک ویژگی های وی، به مثال آفتاب عالم تاب، تمامی افراد را از ظلمت های زندگانی رهایی می بخشد و اینک که در ماه رمضان نسیم روح بخش سخنان خداوندی، رواق وجودمان را با عطر خود، معنویتی دیگر می بخشد، برخی از آیات قرآن کریم را درباره امیرمؤمنان علی علیه السلام با نگاه دل می بینیم و سیمای علی را در آینه قرآن نظاره می کنیم:

لیلة المبیت

 «ومن الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله والله رؤوف بالعباد*بعضی از مردم [با ایمان و فداکار همچون علی علیه السلام در لیلة المبیت، به هنگام خفتن در جایگاه پیامبر صلی الله علیه و آله]جان خود را در برابر خشنودی خدا می فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است».(1) مفسر معروف اهل تسنن، ثعلبی می گوید: هنگامی که پیامبر اسلام تصمیم به هجرت از مکه به مدینه گرفت، برای تحویل امانت های مردم و پرداخت پول های آنان، علی علیه السلام را به جای خود قرار داد وشب هنگام که به سوی «غار ثور» حرکت نمود و مشرکان اطراف خانه او را محاصره کرده بودند، دستور داد علی علیه السلام در بستر او بخوابد و پارچه سبز رنگی(برد خضرمی)که مخصوص خود پیامبر بود، روی خویش بکشد.

ادامه »

خاندان عصمت و طهارت علیهم ‌السلام همگی در مكتب ربوبی تربیت شده ‌اند و در صفات و مكارم اخلاق به حد اعلای نبوغ رسیده ‌اند و هر یك از آن‌ها بنا بر مقتضیات عصر خود، یك یا چند صفتی را به عرصه ظهور و بروز رسانده ‌اند و در این میان برخی از خصال، در بوته اجمال مانده است، ولی مسلما آن بزرگواران در تمامی مكارم اخلاقی به سر حد كمال بوده ‌اند اگرچه اظهار آن بسته به حاجت محیط بوده است.

در این نوشتار سعی بر آن است تا از لابلای متن صلواتی مربوط به حضرت ابوجعفر امام جوادالائمه علیه ‌السلام، مروری بر مكارم اخلاقی آن بزرگوار بیافکنیم. باشد که رهرو راستین حضرتش باشیم.

بر سر خوان امامی بخشنده

فضل ‌الله ‌بن روزبهان خنجی‌ اصفهانی (م 927 ه.ق)، در شرح و توضیح کوتاه صلواتی منسوب به چهارده معصوم علیهم ‌السلام، به پاره ای از صفات پسندیده آن بزرگواران می پردازد که در اینجا قسمتهایی از صلواتِ مربوط به امام نهم را از نظر می گذرانیم.

« اللهم و صل و سلم علی الامام التاسع » : پروردگارا درود و صلوات و سلام فرست بر امام نهم.

ادامه »

تنها كسانی از زوایای پنهان و پیچیده انسان باخبرند كه با خالق وی در ارتباط ویژه باشند. روح و روان انسان دارای پیچیدگیهای بسیار ژرف و باریكتر از مو می باشد كه وقتی دچار مشكل و بحران روانی می شود تنها نسخه شفابخش او ، نسخه ایست كه از منبع وحی سرچشمه گرفته باشد. از این رو نكات روانشناختی ناب و بی نظیر در قرآن و احادیث اهل بیت علیهم السلام موج می زند. یكی از راههای اتصال به منبع وحی، امام دهم علی النقی الهادی علیه‌السلام می باشد كه فرمایش موجز و مختصر آن حضرت محور بحث ما خواهد بود. 

در حدیثی كه صاحب كتاب شریف تحف العقول از امام هادی علیه السلام نقل می نماید این جمله را از آن حضرت می یابیم :

« من هانت علیه نفسه فلا تأمن شره » (1) .

از شر كسی كه برای خود ارزش قائل نیست ایمن مباش !

ادامه »

اگر خانم‌ها طالب بهشت باشند، باید از نظر حجاب و عفاف، با حضرت  زهرای مرضیّه تناسب داشته باشند. مردها نیز اگر بخواهند به بهشت بروند، باید غیرت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را سرمشق خویش قرار دهند.

در این نوشتار به گوشه ای از سخنان دو عالم بزرگ و فرهیخته زمان ما پیرامون شخصیت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها خواهیم پرداخت.

آیه الله جوادی آملی

 وجود مبارک صدیقه کبرا فاطمه زهرا (سلام الله علیها) سیره و سنتی دارد که معرف هویت اوست؛ چون این ذات پر برکت همانند سایر ذوات قدسی همتای قرآن کریم‌اند و قرآن کریم عباراتی دارد، اشاراتی دارد، لطایفی دارد، و حقایقی؛ چه اینکه از امام حسین (علیه‌السلام) و امام صادق (سلام‌الله‌علیه) رسیده است که قرآن به چهار بخش تقسیم می‌شود، چهار درجه دارد: یک درجه‌‌اش برای توده مردم است به نام عبارات قرآن؛ برتر از آن اشارات قرآن است و والاتر از آن لطایف قرآن است و قله قرآن حقایق قرآن است که مخصوص انبیاست. صدیقه کبرا هم که از ذوات قدسی عترت (علیهم‌الصلاة و علیهم‌السلام)اند، سیره و سنتی دارد که بخشی جزء عبارات آن سیره است، توده مردم از آن بهره می‌برند؛ بخشی مربوط به اشارات سیره آن حضرت است که خواص استفاده می‌کنند و بخشی مربوط به لطایف سیره و سنت آن حضرت است که أخص بهره می‌برند و بخشی مربوط به حقایق فاطمیه است که أنبیا استفاده می‌کنند و دیگران طرفی نمی‌بندند؛ بحث درباره آن حضرت در حقیقت همانند بحث درباره قرآن کریم است. 

ادامه »

اگر خانم‌ها طالب بهشت باشند، باید از نظر حجاب و عفاف، با حضرت زهرای مرضیّه تناسب داشته باشند. مردها نیز اگر بخواهند به بهشت بروند، باید غیرت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را سرمشق خویش قرار دهند.در این نوشتار به گوشه ای از سخنان دو عالم بزرگ و فرهیخته زمان ما پیرامون شخصیت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها خواهیم پرداخت.

آیه الله جوادی آملی

 وجود مبارک صدیقه کبرا فاطمه زهرا (سلام الله علیها) سیره و سنتی دارد که معرف هویت اوست؛ چون این ذات پر برکت همانند سایر ذوات قدسی همتای قرآن کریم‌اند و قرآن کریم عباراتی دارد، اشاراتی دارد، لطایفی دارد، و حقایقی؛

ادامه »

طبق فرمایش مرحوم محقق اصفهانی باید گفت:

ناطقه مرا مگر روح قدس كند مدد           تا كه ثنای حضرت سیدة النسا كند

اگر كسی با روایاتی كه در فضیلت اهل بیت علیهم السلام وارد شده مأنوس و آشنا باشد درمی یابد كه ویژگی ای در این روایات وجود دارد كه قابل چشم پوشی و گذر سطحی نیست و به جرأت می توان گفت: روایات فضیلت مجلله فاطمه زهرا سیدة نساء العالمین سلام الله علیها حتی در مورد سائر معصومین و حتی در مورد پیامبر و امیر المۆمنین صلوات الله علیهم أجمعین بی نظیر یا كم نظیر است !

البته باید توجه شود كه مقصود از این گفتار هرگز این نیست كه مقام ایشان را از پیامبر صلی الله علیه وآله یا امیرالمۆمنین علیه السلام بالاتر بدانیم چرا كه این مطلبی است بر خلاف فرمایشات خود معصومین علیهم السلام(1) بلكه منظور صرفا مربوط به روایات موجود می باشد یعنی روایاتی كه در شأن ایشان موجود است در شأن سائر معصومین علیهم السلام موجود نیست یا دست كم از این قبیل نیست كه ما به نمونه هایی از این روایات اشاره می كنیم .

حقیقت شب قدر

از امام صادق علیه السلام نقل شده است كه راجع به سوره قدر فرموده اند :

«الیلة فاطمة و القدر الله فمن عرف فاطمة حق معرفتها فقد أدرك لیلة القدر و إنما سمیت فاطمة لأن الخلق فطموا عن معرفتها .» (2)

ادامه »

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: «انّ الله لیغضب لغضب فاطمة» ؛ اگر كسى فاطمه‏ را خشمگین كند، خدا را خشمگین كرده است. «و یرضى لرضاها»؛  اگر كسى او را خشنود كند، خدا را خشنود كرده است.

از امام صادق (علیه الصّلاة و السّلام) روایت شده است كه فرمود: «ان فاطمة كانت محدثه ؛» آن بزرگوار «محدثه» بود. یعنى فرشتگان بر او فرود مى‏آمدند، با او مأنوس مى‏شدند و با او سخن مى‏گفتند. این، مشخصه‏ اى است كه روایات متعددى در باره‏ ى آن وجود دارد. «محدثه» بودن مخصوص شیعه هم نیست. شیعه و سنى معتقدند كه در دوران اسلام، كسانى بوده‏ اند یا مى‏ توانسته ‏اند وجود داشته باشند كه فرشتگان با آن‏ها سخن بگویند.

خبر از آیندگان در مصحف نور

مصداق این مطلب در روایات ما، فاطمه‏ زهرا سلام الله علیها است. در روایت امام صادق (علیه الصّلاة و السّلام) چنین است كه فرشتگان الهى نزد فاطمه‏ى زهرا (سلام ‏الله ‏علیها) مى‏آمدند؛ با او حرف مى‏زدند و آیات الهى را بر او مى‏خواندند؛ همان تعبیراتى كه نسبت به مریم (علیها السلام) در قرآن هست كه: «ان الله اصطفیك و طهرك و اصطفیك على نساء العالمین.» این عبارات را فرشتگان به فاطمه‏ى زهرا (سلام ‏الله ‏علیها) خطاب مى‏كردند و مى‏گفتند: «یا فاطمة، ان الله اصطفیك و طهرك؛» خدا تو را برگزیده و پاك قرار داده است. «و اصطفیك على النساء العالمین؛» تو را بر زنان عالم برترى داده است.

ادامه »

به نظر می رسد بسیاری از ما باید در چگونگی رویکرد خود به اهل بیت علیهم السلام تجدید نظر کنیم. تجدید نظری که می تواند جهت زندگانی ما را به عنوان پیروان آن بزرگان عالم خلقت، دگرگون بسازد.

خوبست کمی صریح باشیم! بسیاری از ما گویا اصلا توجهی به بعد علمی اهل بیت علیهم السلام یا بعد سیاسی حیات طیبه ی ایشان نداریم واقعا گمان می کنیم - هر چند ناخودآگاه - که رویکرد ما به آن بندگان عالیقدر خداوند فقط باید رویکردی عاطفی باشد. البته این رویکرد خیلی ارزش دارد ولی همه ی وظیفه ی ما نیست. کما اینکه اصلا ناقص دیدن آن ذوات معصوم است. آن وقت نتیجه این می شود که ما در آداب زندگی در تصمیم گیریها و کنشها و واکنشهای گوناگون فردی و اجتماعی گویا که اصلا - العیاذ بالله - هیچ آموزه ای و الگویی نداریم و این می شود که سبک زندگی ما، سبک زندگی اسلامی نیست!

 تازه این روی دنیایی این قصه است. اگر بدانیم که با این رویکرد ناقص چه درجات بالا و چه مقامات قربی را از دست داده ایم و در قیامت یعنی روز حسرت چه غصه ای خواهیم خورد، بسیار پریشان و مضطرب خواهیم شد! آری اینها همه مقدمه بود برای اینکه عرض کنیم در این مقاله قصد ارائه چه مطلبی را داریم.

متاسفانه یکی از جنبه های مورد غفلت از زندگانی حضرت سیدة النساء زهرای مرضیه - سلام الله علیها - جنبه ی علمی آن بانوی مکرمه است. البته ما در اینجا قصد ورود به مباحث عمیق و مفصّل فضایل علمی ایشان را نداریم چون هم به لحاظ علمی و معرفتی بسیار تهیدست هستیم و هم مجالمان کوتاه است لذا تنها به اهمیت عملی علم آموزی در سیره ی آن حضرت خواهیم پرداخت و همین مطلب را دستمایه ی پرداختن به اهمیت تلاش برای آموختن معارف دینی قرار می دهیم - ان شاء الله - .

ادامه »

تولد پیامبر

بيش از هزار و چهار صد سال پيش در روز 17 ربيع الاول ( برابر 25آوريل 570 ميلادی ) کودکی در شهر مکه چشم به جهان گشود. پدرش عبد الله در بازگشت از شام در شهر يثرب ( مدينه ) چشم از جهان فروبست و به ديدار کودکش ( محمد ) نايل نشد. زن عبد الله ، مادر ” محمد ” آمنه دختر وهب بن عبد مناف بود. برابر رسم خانواده های بزرگ مکه ” آمنه ” پسر عزيزش ، محمد را به دايه ای به نام حليمه سپرد تا در بيابان گسترده و پاک و دور از آلودگيهای شهر پرورش يابد . ” حليمه ” زن پاک سرشت مهربان به اين کودک نازنين که قدمش در آن قبيله مايه خير و برکت و افزونی شده بود ، دلبستگی زيادی پيدا کرده بود و لحظه ای از پرستاری او غفلت نمي کرد. کسی نمي دانست اين کودک يتيم که دايه های ديگر از گرفتنش پرهيز داشتند ، روزی و روزگاری پيامبر رحمت خواهد شد و نام بلندش تا پايان روزگار با عظمت و بزرگی بر زبان ميليونها نفر مسلمان جهان و بر مأذنه ها با صدای بلند برده خواهد شد ، و مايه افتخار جهان و جهانيان خواهد بود .

ادامه »

امام علی « علیه السلام » در مورد مردمی بودن و مردم دا ری پیامبر اکرم « صلی الله علیه وآله وسلم » فرمودند:

وقتی حضرت رسول (ص) به منزل می رفت ، اوقات خویش را به سه قسمت ،

تقسیم می کرد:  قسمتی را برای عبادت خدا ، بخشی را برای  اهل بیت

خود  و قسمتی را به خود ، اختصاص می داد؛ سپس زمانی را که به خود  ،

 اختصاص ، داده بود ، میان خود و مردم ، تقسیم می کرد و بخشی از آن را

 به مردم  ، اختصاص می داد و عام وخاص را می پذیرفت و چیزی از آنان ،

مضایقه نمی کرد.

منبع : کتاب اسوه ی حسنه ، ص 425. تألیف : سید احمد میر عمادی  ، به نقل از 

 بحار الانوار  علامه مجلسی ، ج 16، ص 150.