امام محمد باقر علیه‌السلام: رسول خدا صلی‌ الله‌ علیه‌ و آله در آخرین جمعه‌ از ماه شعبان برای مردم خطبه خواند و پس از حمد و ثنای الهی فرمود:

ای مردم! به راستی که نزدیک است ماهی فرا برسد که در آن شبی است بهتر از هزار ماه، و آن ماه رمضان است. که خدا روزه آن را واجب، و یک شب نماز مستحب برخاستن در آن را همچون نماز مستحب هفتاد شب از ماههای دیگر قرار داده است.

و پاداش یک خصلت خیر، و نیکوکاری مستحب در آن را همچون پاداش کسی که واجبی از واجبات خدای سبحان را انجام داده مقرر فرموده است.

و هر کس یک واجب از واجبات خدا را در آن انجام دهد همچون کسی است که هفتاد فریضه از فرایض خدا را در ماههای دیگر انجام داده باشد. 

و آن ماه صبر است و پاداش صبر بهشت است و نیز ماه همیاری است و نیز ماهی است که خدا روزی مؤمن را در آن فزونی بخشد و هر کس در آن ماه،  مومن روزه داری را افطاری دهد در نزد خدا پاداش آزادی یک بنده و آمرزش گناهان گذشته‌ اش را دارد.

«ثواب‌الاعمال، صفحه 143»

امام صادق علیه السلام :

مَن صامَ ثَلاثَةَ أیّامٍ مِن آخِرِ شَعبانَ ووَصَلَها بِشَهرِ رَمَضانَ ، کَتَبَ اللّهُ لَهُ صَومَ شَهرَینِ مُتَتابِعَینِ .

هر کس سه روزِ آخر شعبان را روزه بدارد و آنها را به ماه رمضان متّصل کند ، خداوند براى او پاداش روزه دو ماه پیاپى را مى نویسد .

کتاب من لا یحضره الفقیه : ۲ / ۹۴ / ۱۸۲۹

امام جعفر صادق علیه السلام در بیان موعظه لقمان علیه السلام به پسرش :

ای پسرم! اگر در کودکی ادب آموختی، در بزرگی سودش را می بری. هر کس آهنگ ادب کند، به آن اهتمام می ورزد، و هر کس بدان اهتمام ورزد، زحمتِ دانستن آن را تحمّل می کند، و هر کس زحمت دانستن آن را بپذیرد، جستجویش (در پی دانش رفتن)  زیاد می شود، و هر کس جستجویش زیاد شود، سودش را درمی یابد.

پس آن را عادت خود قرار دِه؛ چرا که تو جانشین گذشتگانی و به وسیله آن  جانشین خود را سود می بخشی.

بخشی از روزها و شب ها و لحظاتت را برای جستجوی دانش قرار بده؛ چرا که تو زیانی شدیدتر از ترک آن را نمی یابی. و در آن، با هیچ فرد لجوجی مستیز، و با هیچ فقیهی مجادله، با هیچ پادشاهی دشمنی، و با هیچ ستمگری همراهی نکن و او را تصدیق منما.

و با فاسقِ آلوده به گناه ، همنشینی نکن، و با متّهم (نیز) همنشینی نکن، و دانش خود را ذخیره کن، همان طور که پولت را ذخیره می کنی.

«تفسیر قمی، جلد2، صفحه 164 - بحارالانوار، جلد 13، صفحه 411»

حضرت موسی بن جعفر امام کاظم علیه‌السلام فرمودند:

هیچ چیز به اندازه دیدار برادران از یکدیگر به خاطر خدا، ابلیس و لشکر او را درهم نمی‌‌کوبد.

متن حدیث: 

قال موسی بن جعفر علیه‌السلام: لَیسَ شیءٌ أنکی لاِءبلِیسَ و جُنودِهِ مِن زِیارَةِ الإخوانِ فی اللّه بعضِهِم لِبعضٍ.

“اصول کافی، جلد ۲، صفحه ۱۸۸”

قال علي عليه السلام:

«يا كميل! قل عند كل شدّة «لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم» و قل عند كل نعمة «الحمدلله» تزدد منها و اذا ابطأت الارزاق عليك «فاستغفر الله» يوسّع عليك فيها»[1]

( اي كميل! در مواجهه با هر مشكلي بگو «لا حول و لاقوة الا بالله » خداوند كفايت آن مشكل را مي كند و هر گاه نعمتي به تو رسيد بگو: «الحمدلله» تا سبب فزوني نعمت گردد و هر گاه روزي تو به تاخير افتاد «استغفار كن» كه باعث گشايش روزي است.)

از سوي معلمي بزرگ همچون علي (عليه السلام) براي شاگرد مستعدي چون كميل، سه ذكر بسيار عالي و مهم براي سه هدف بزرگ بيان شده است. آري همه چيز در نزد معصومين (عليهم السلام) هست؛ حتي اوراد و اذكار و نيازي به ديگران نمي باشد. گفتن سه ذكر فوق، در سه زمان مخصوصي كه در روايت آمده است، آثار مهمي دارد؛ ولي آنچه كه مهم است توجه به اين نكته است كه «ذكر، فقط لقلقه زبان نباشد». بنابراين اگر به مفهوم اين ذكرهاي جالب توجه نكنيم و پيام آنها را در جامعه پياده نكنيم، آن آثار را نخواهد داشت.

معناي ذكر «لا حول و لا قوة الا بالله» اين است كه تمام قدرت ها به دست خدا است و حلال همه مشكلات اوست و هر چه هست از ناحيه اوست. اگر اين معني را باور كنيم و در نتيجه با تمام وجود به در خانه او برويم و ايمانمان به اين مفاهيم قوي شود، يعني حالتي شبيه حالت غريق در دريا پيدا كنيم، كه جز قدرت خداوند به هيچ چيز ديگر فكر نكنيم، خداوند در مشكلات ما را كفايت خواهد كرد.

پيام ذكر «الحمدلله» اين است كه با رسيدن به نعمتي مغرور نشويم و حقيقتا نعمت را از جانب خداوند بدانيم، از آن سوء استفاده نكنيم، بخل نورزيم، در اين صورت نه تنها نعمت باقي مي ماند، بلكه فزوني مي يابد. 

و ذكر سوم «استغفرالله» نيز چنين است. معناي استغفار اين است كه ديگر به سراغ گناه نرويم؛ زيرا يكي از عوامل معضلات اقتصادي در جامعه گناهان است، جامعه گناهكار جامعه فقيري نيز خواهد بود. البته بروز اين مشكلات به هنگام گناه، زنگ بيدار باشي براي مومنان است. با اين بينش بروز مشكلات، خود نعمت است، بدين جهت خداوند كفار را به حال خود رها كرده و براي بيداري آنها زنگ بيدار باش نمي زند، تا در گناهان خويش غرق شوند.

پي نوشت: 

[1] بحارالانوار، ج 74، ص 270

امام علی علیه السلام :

مَن أحَبَّنا فَلیَعمَل بِعَمَلِنا، و لیَتَجَلبَبِ الوَرَعَ؛

هر که ما را دوست دارد باید به کردار ما عمل کند و رداى پارسایى در برکند.

غرر الحکم: ح8483

شیخ کلینی در فروع کافی حدیثی از امام رضا(علیه السلام) نقل کرده که حکایت از ازدواج حضرت علی اکبر(علیه السلام) با یک کنیز و داشتن فرزندی به نام حسن دارد. در مقابل گروهی ازعلمای انساب و محققان تصریح کرده‌اند که از وی فرزندی نمانده و نسل امام حسین(علیه السلام) تنها از طریق امام سجاد(علیه السلام) ادامه پیدا کرده است. اما در باره این که حضرت علی اکبر (علیه السلام) همسر و فرزندی داشته یا خیر، دو نظر وجود دارد:

اول اینکه برخی گفته اند که ایشان دارای فرزند نبود. اینان در باره همسر وی سخنی نگفته اند(تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 246؛ مقریزی، إمتاع الأسماع، ج 5، ص 365، تاریخ الطبری، ج 11، ص 5200؛ هاشمی بصری، الطبقات الکبری، ج 5، ص 163، ابو الفرج اصفهانی‌، مقاتل الطالبیین، ص 86).

دوم اینکه بر اساس دلایلی که وجود دارد، گروهی دیگر وجود زن و فرزند را برای آن جناب ثابت کرده اند. برخی از این دلایل عبارت اند از:

1.در زیارتی که ابوحمزه ثمالی از امام صادق (علیه السلام) درباره حضرت علی اکبر (علیه السلام) نقل کرده، عباراتی وجود دارد که نشان دهنده این است که علی اکبر (علیه السلام) دارای فرزند بوده است؛ مانند این فراز:«…صلّى الله علیک یا أبا الحسن ثلاثا..». (ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، ص 240)  و « صلى الله علیک و على عترتک و أهل بیتک و آبائک و أبنائک و أمهاتک الأخیار  الأبرار الذین أذهب الله عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا»؛ که در این زمینه باید گفت؛ گرچه فراز اول را به تنهایی نمی توان دلیل قانع کننده ای برای اثبات وجود فرزندی برای ایشان دانست، اما فراز دوم قطعا نشانگر آن است که حضرت علی اکبر (علیه السلام) دارای خانواده و فرزندانی بوده است؛ زیرا کلمه «ابنائک» جمع است و نیز کلمه «عترتک» که عترت هرکسی ذرّیه و فرزندان او محسوب می شود.

2.بزنطى می گوید: از حضرت امام رضا (علیه السلام) پرسیدم: آیا کسی می تواند با زن و با کنیزى که از پدرش فرزند دار شده، ازدواج کند؟ آن حضرت فرمود: اشکالى ندارد. گفتم: از پدرت شنیدم که فرمود امام سجاد (علیه السلام) علاوه بر ازدواج با دختر امام حسن علیه السلام) با ام ولد (کنیز صاحب فرزند) ایشان نیز ازدواج کرد… .امام در پاسخ فرمود: این طور که گفتى نیست؛ امام سجاد (علیه السلام) با دختر امام حسن (علیه السلام) ازدواج کرد و نیز با ام ولد (کنیزِ صاحب فرزند) برادرش على بن الحسین که در کربلا کشته شد، نیز ازدواج کرد.( مجلسی، بحارالانوار، ج 46، ص 163 و 164 به نقل از قرب الاسناد، ص217).

از جهت سندی، شخصیت های موجود در سند این روایت ثقه هستند(در سند این روایت، ابن عیسی معروف به ابی عقیل عمانی و بزنطی قرار دارند که هر دو ثقه هستند و به  روایاتشان اعتماد می شود. (ابن أبی عقیل العمانی، حیاة ابن ابی عقیل و فقهه، ص 18 ؛ طوسی،  الفهرست، ص 54 و 194، خوئی، ‌معجم رجال الحدیث، ج 6، ص 25 – 27؛ تأریخ الفقهاء و الرواة، الوسائل، ج 30، ص 309).

از لحاظ محتوا این روایت نشانگر آن است که حضرت علی اکبر (علیه السلام) فرزندی از یک کنیز داشته است. پس، طبق بیان فوق، حضرت علی اکبر (علیه السلام) دارای همسر و فرزند بوده، هرچند برخى از علماى انساب تصریح کرده‌اند که از آن بزرگوار اولادى نمانده و نسل امام حسین(علیه السلام) تنها از طریق امام چهارم حضرت سجاد(علیه السلام) ادامه پیدا کرده است.

“سالروز ولادت با سعادت فرخ لقای نگارخانه عاشورا، حضرت علی اکبر(علیه السلام) و روز جوان خجسته باد.”

ای سرو بوستان ایستادگی؛ ای زیباترین گل باغ حسین؛ای جوان رعنا و رشید حسین؛ای علی را یادگار؛ای علی اکبر؛سلام و درود بی پایان بر صورت و سیرت پیامبر گونه ات.


پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) می فرمایند:خداوند جوانی را که جوانی خویش را در راه اطاعت خدای تعالی بگذراند، دوست دارد.نهج الفصاحه

امام صادق علیه‏ السلام :هر جوان مؤمنى که در جوانى قرآن تلاوت کند ، قرآن با گوشت و خونش مى‏آمیزدو خداوند عزّوجلّ او را با فرشتگان بزرگوارو نیک قرار مى‏دهد و قرآن
نگهبان او در روز قیامت ، خواهد بود .کافى

امام صادق علیه‏ السلام :بِدان که جوانِ خوش اخلاق، کلید خوبى ها و قفل بدى هاست و جوانِ بداخلاق، قفل خوبى ها و کلید بدى هاست.امالى طوسى

امام صادق علیه‏ السلام :دوست ندارم جوانانِ شما را جز در دو حالت ببینم : دانشمند یا دانش اندوز. اگر جوانى چنین نکند، کوتاهى کرده و اگر کوتاهى کرد، تباه ساخته و اگر تباه ساخت، گناه کرده است و اگر گناه کند، سوگند به آن کسی که محمّد صلى الله علیه و آله را به حق برانگیخت، دوزخ نشین خواهد شد .امالى طوسى

خورشید دل آرای حسین ، ثانی احمد
باشد علی‌اکبر، گل فرخنده سرمد
هم‌نام علی باشد و بر فاطمه دلبر
این مظهر حق باشد و گل بانگ محمد

“اللهم صلی علی محمد و آل محمد و عجّل فرجهم و العن اعدائهم”